Uitbreiding Stadsschouwburg

Het aanvankelijke bouwplan: de Stadsschouwburg aan het Leidseplein met daarbovenuit stijgend de zich als een fabriek manifesterende nieuwbouw.

In januari werd een bouwplan ter visie gelegd voor een reusachtige uitbreiding van de Stadsschouwburg. Op de tekeningen was een zich als een fabriek manifesterende uitbreiding te zien van bijna 40 m hoog. De VVAB en het Cuypers Genootschap en daarna de Amsterdamse Raad voor de Monumentenzorg en de Commissie van Welstand en Monumenten lieten weten ernstige bezwaren te hebben. Naar de kritiek werd geluisterd. Op een informatieavond op 14 april 2003 werd een herzien bouwplan gepresenteerd. De vraag was of we in ons verzet moesten volharden.

De bouwplannen van de Stadsschouwburg en de Melkweg betreffen een vlakke vloerzaal die in de kleine ruimte tussen de Stadsschouwburg en de Melkweg gebouwd moet worden, met behoud van de Melkweg. Dat past daar niet dus gaat men de hoogte in: tot 4 m boven het dak uit van de Stadsschouwburg. De oorzaak daarvan is simpel. De Raadscommissie van Cultuur besloot tot een opstapeling van functionele en programmatische eisen, zonder dat zij de stedenbouwkundige consequenties daarvan kon overzien. Ook de Raadscommissie Bouwen en Wonen werd er niet bij betrokken. Daardoor volgde onvermijdelijk een bouwplan dat stedenbouwkundig niet inpasbaar is in de kleine beschermde binnenstad. Onze zienswijze spreekt van "een ernstige aantasting van het beschermd stadsgezicht bij het Leidseplein (...) De uitbreiding van de Stadsschouwburg en de Melkweg past qua maat, schaal en detaillering niet in de Amsterdamse binnenstad."

Simulatie van het aangezicht van de Stadsschouwburg met de glazen wand van de nieuwbouw daarbovenuit.	De nieuwbouw is ook te zien vanaf de Overtoom.

Het effect van de kritiek is dat de vormgeving is verbeterd. De uitbreiding manifesteert zich niet meer als een fabriek. Het deel dat boven de Stadsschouwburg uitsteekt, is van glas. Het volume is iets teruggebracht, maar is nog steeds fors. Het totaal van programmatische eisen staat immers vast. Het zal veel inspanning vergen om het verbeterde bouwplan tegen te houden, als we dat zouden besluiten.

(klik op de afbeeldingen om grotere versies te bekijken)

Schema van het huidige bouwplan met de nieuwbouw tussen en boven de Stadsschouwburg (links) en de Melkweg (rechts). De nieuwe zaal heeft max. 850 zitplaatsen. De drie complexen worden onderling bereikbaar waardoor festivals mogelijk zijn.

Doorsnede van de Stadsschouwburg en de Melkweg en de nieuwbouw daartussen. De nieuwbouw stijgt 4 m boven het topje van de Stadsschouwburg uit.	Vogelvluchtbeelden van het volumeontwerp. De nieuwbouw is paars gekleurd.	Het dak is verlaagd gelegd tussen de dragende spanten die met de gebogen lijn het silhouet van het gebouw bepalen.
Een fragment van de gevel 12 m boven de straat. Oranjebruine metalen platen worden afgedekt door halfdoorzichtige grijsblauwe platen, waardoor onder invloed van het licht een steeds ander visueel effect ontstaat.	Gezicht vanaf de Leidsegracht. Het uitstekende deel met balkon is de foyer van de nieuwe zaal.	De aparte ingang aan de Lijnbaansgracht bij de ophaalbrug. De gevels langs het water zijn grotendeels van glas. Interessant is dat het nieuwe gebouw zo'n 4 m is teruggeplaatst van de kadelijn, waardoor de oorspronkelijke achtergevel van de Stadsschouwburg weer zichtbaar wordt met het tongewelf dat de Lijnbaansgracht overkluist.
De interne structuur van het nog ongeschonden historische theatergebouw wordt gewijzigd. De aparte ruimten op de hoeken worden verbonden met de centrale hal die daarmee wordt uitgebreid tot een doorlopende ruimte.	De toneelzaal van de vlakke vloerzaal is 29 m breed, 19 m diep en 19 m hoog. De achterwand bestaat uit een dubbele glaswand die uitzicht biedt op de bestaande toneeltoren van de Stadsschouwburg.

Het bestuur van de vereniging heeft besloten akkoord te gaan met het herziene bouwplan, onder de voorwaarde dat de bouwhoogte een aantal meters wordt teruggebracht naar de hoogte van de oude Stadsschouwburg.

[Meningspeiling]
[Inspraakbijdrage van de VVAB]

(Alle foto's en tekeningen: copyright (c) Jonkman en Klinkhamer architecten.)