Euronext of de pretenties van het gouden kalf

Euronext, de opvolger van de AEX-beurs, wil, ter vervanging van Beursplein 5, aan de IJ-zijde van het Oosterdokseiland een markant, van ver opvallend gebouw stichten, vergelijkbaar met de Beurs van Berlage en, verder terug, met de Beurs van Hendrick de Keyser op het Rokin.

Impressie van de geplande nieuwbouw aan de IJ-oevers en het Oosterdok op het Oosterdokseiland. Het opvallende hoge gebouw is Euronext. Let op de hoogte van de huidige bebouwing (in bruin) ernaast.

Dat is geen geringe ambitie, om niet te zeggen pretentie. Het ligt niet op onze weg, de economische noodzaak te betwijfelen. De geldhandel is voor Amsterdam altijd van belang geweest. In de duistere jaren van de Franse en na de Duitse bezetting, toen goederenhandel, scheepvaart en nijverheid stilvielen, bleven de bankiers actief. De burgemeesters d'Ailly en Van Hall, zelf oud-bankiers, hebben zich ingespannen om Amsterdam weer 'op de kaart' te zetten van de internationale financieringswereld. Wij willen graag aannemen dat in Euronext, waarin Parijs en Brussel deelnemen, nog meer miljarden over de schermen zullen flitsen dan nu. Wel zetten wij een vraagteken bij de pretentie dat Euronext een waardige opvolger wordt van de beursgebouwen van De Keyser, Berlage en Jos Cuypers. Het informatie- (lees: reclame-) boekje van de Projectgroep Zuidelijke IJ-oever slaat in de rij voorgangers de Beurs van Zocher over. Die pretentieuze mislukking stond aan de Dam. Euronext wordt een blok-op-poten aan het IJ: 50 meter hoog, 100 meter breed, een muur tussen de oude stad (Oosterdok en Prins Hendrikkade) en wat er over is van het IJ.

Links Euronext aan het IJ, rechts de bebouwing aan het Oosterdok, daartussen het spoor.

Het watervlak wordt aan die kant visueel versmald, maar wel in belevingswaarde versterkt door een pier met terras lang het Oosterdokseiland. De architectonische vormgeving moeten wij afwachten. De voorkeur van Euronext en de met Euronext samenwerkende gemeentediensten spreekt uit het taalgebruik: "Een beursgebouw dat zich primair op het IJ richt, een fonkelende ster aan het water, qua symboolfunctie als ook expressie".

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 189, juli 2001.)