Rapport van 10 jaar geleden actueel

De Houtkopersburgwal werd open gegraven

Tien jaar geleden bevatte het Gemeenteblad een rapport aan B. en W. “inzake de demping van stadswateren” uitgebracht door de Amsterdamse Raad voor de Stedebouw (ARS). Het was opgesteld door een commissie bestaande uit mr. D.A. Delprat, voorzitter, mevr. drs. J. Bierenbroodspot-Rudolph, secretaris, G. Brinkgreve, G. Prins en F.C. Mijnsen, leden van de ARS. Het is een beknopt, helder verhaal dat ongewijzigd herdrukt had kunnen worden als uitgangspunt voor de huidige discussie.

Houtkopersburgwal

Actueel is vooral de plattegrond van de binnenstad benoorden het Waterlooplein waarop, met drie arceringen en jaartallen sinds 1945, de tijdelijke, de definitieve en de dreigende dempingen zijn aangegeven. Dat maakt duidelijk hoe nonchalant de gemeente ook nog in de laatste zestig jaar is omgegaan met het net van waterwegen. Kenmerkend voor die onzorgvuldigheid is de passage “Wanneer in 1970 ten uitvoering van het bestemmingsplan Valkenburgerstraat een aanvullend krediet aan de gemeenteraad wordt gevraagd, wordt zonder argumentatie medegedeeld dat de Markergracht inmiddels gedempt is. Dit is te meer opvallend, daar in het oorspronkelijke Wederopbouwplan-1953/ Jodenbreestraat was voorgesteld de Markergracht te verbreden en de kade langs het water met drie rijen bomen te beplanten. Ook de Houtkopersburgwal zou in dit plan verbreed worden terwijl de Houtgracht en de Leprozengracht, die in 1882 werden gedempt tot het Waterlooplein, wederom open gegraven zouden worden. Deze voorstellen, vrijwel de enige onderdelen van de reeks wederopbouwplannen-1953 waaruit zorg voor het historische stadsbeeld sprak, zijn niet uitgevoerd. Integendeel, al het genoemde water werd of bleef gedempt, ook de Houtkopersburgwal. Dit laatste was “een tijdelijke maatregel ter vereenvoudiging van de bouw van het z.g. Maupoleum.”
Onder de tientallen jaartallen van stiekeme dempingen en aanplempingen is de Houtkopersburgwal de enige die bij een herdruk van het rapport gecorrigeerd zou moeten worden. De in 1968 gedempte Houtkopersburgwal verstopte de doorstroming tussen de Oude Schans en de Uilenburgergracht en dat veroorzaakte vervuiling. In 1978 werd de Houtkopersburgwal weer opengegraven. Zonder aandrang van de militante Heemschut- secretaris Ton Koot om die afspraak van tijdelijkheid na te komen, zou het verborgen parkeerterrein er waarschijnlijk nóg liggen.

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 207, september 2004)

[ARS-rapport 1974] PDF-bestand
[Eerder artikel]