Vormgeving ingangen Noord/Zuid-lijn

De eerste ontwerptekeningen voor de toegangen van de Noord/Zuidlijn waren voorzien van grote glazen luifels, waartegen o.m. de VVAB bezwaar had gemaakt. Op 16 februari 2005 werden aan onze vereniging twee nieuwe voorlopige ontwerpen gepresenteerd. De luifels zijn verdwenen en het gat in de grond wordt alleen nog omheind door een keermuur van glas. Om daglicht tot de perrons te laten doordringen zijn de toegangen nog wel steeds langgerekt, ca. 15 m lang.

De discussiebijeenkomst over de metroingangen.	Alternatief ontwerp voor de metrotoegang Vijzelgracht, tek. Bureau Benthem & Crouwel

De bijeenkomst was georganiseerd om over de nieuwe plannen van gedachten te wisselen. Nadat de heer Van Veldhuizen een heldere introductie heeft gegeven, toont hij het eerste nieuwe ontwerp. Hoewel het een hele verbetering lijkt en veel terughoudender is dan het vorige ontwerp, is de reactie van de zaal toch enigszins sceptisch. Men vraagt zich af of dit niet de ‘armoede-variant’ van het eerste ontwerp is – hetzelfde, maar dan zonder luifel? Op de tekening ziet het er nog aardig uit, maar qua vormgeving is er weinig verschil met de ingangen voor de parkeergarage op de Nieuwezijds Voorburgwal.
Jenny Bierenbroodspot denkt dat het bureau van Benthem & Crouwel goed is in het ontwerpen van grote gebouwen, maar dat de metrotoegangen een fijnere detaillering vragen. De schaal, de maatvoering en geleding van toegangen zouden meer overeen moeten komen met de omringende architectuur.
De heer Van Veldhuizen van het bureau Noord/Zuid-lijn vraagt of de VVAB liever een historiserend ontwerp voor de ingangen ziet. De voorzitter ontkent dat, maar hij denkt wel dat de toegangen moeten passen in de historische omgeving. Denk eens aan de bruggetjes op het Java-eiland of aan een originele vormgeving die aansluit bij de traditie van de Amsterdamse- Schoolbruggen, samengesteld uit baksteen en smeedijzer. De materiaalkeuze is belangrijk. Waarom glas en staal? Kan er niet voor een ander materiaal gekozen worden, dat meer overeenkomt met dat van de omgeving?

Een ander probleem is het ontbreken van de beloofde bomen. De eerste vraag die men stelt is dan ook of deze niet terugkomen langs de Vijzelgracht. Zonder bomen lijkt de gracht veel te breed. Als er een parkeergarage boven de metrotunnel komt, zou men in de bovenste laag daarvan ruimte voor de bomen kunnen uitsparen.

Ook ontbreekt op de tekening een markering van de ingang, een paal met een teken of een poort bijvoorbeeld. Dan wordt het tweede ontwerp getoond, waar de metro-aanduiding in ieder geval niet over het hoofd te zien is. Glazen wanden omheinen een langgerekte toegang onder de open hemel. Ook hier is de VVAB niet echt gelukkig met de materiaalkeuze. De glazen wanden lijken bovendien niet bestendig tegen vandalisme. Tevens vraagt men zich af of de toegangen niet veel te groot zijn. Is dat daglicht op het perron niet een illusie? ’s Avonds zal er vanuit het perron een grote bundel licht de straat op schijnen. Als oplossing wordt voorgesteld om een open ontwerpprijsvraag voor de metro-ingangen te organiseren, waaraan iedereen mee kan doen.

Juliet Oldenburger

(Uit: Binnenstad 210, maart/april 2005)