Stad krijgt eigen feestdag op verkeerde datum

Op 1 juni 2005 besloot de gemeenteraad op voorstel van raadslid Rosa van der Wieken (VVD) dat Amsterdam een eigen jaarlijkse feestdag krijgt. De dag moet de saamhorigheid in de stad vergroten. Als mogelijke datum wordt 13 juni (13-06) genoemd, een enigszins gekunstelde verwijzing naar de verlening van stadsrechten in 1306.

De eerste drie delen van de nieuwe reeks Geschiedenis van Amsterdam

Het is op zichzelf een goed idee om jaarlijks aandacht te besteden aan de rijke geschiedenis van Amsterdam en daar alle (oude en nieuwe) Amsterdammers bij te betrekken. Maar het zou jammer zijn als de dag, die de belangstelling voor de geschiedenis moet vergroten, zelf op basis van gebrekkig historisch inzicht tot stand is gekomen. De stelling dat Amsterdam in 1306 stadsrechten kreeg, is gebaseerd op Brugmans’ standaardwerk. Gwijde van Henegouwen zou in dat jaar tweemaal in Amsterdam zijn geweest en dus is het “aannemelijk dat hij in dat jaar de stadsbrief aldaar uitvaardigde”. (1) Echter, in de pas verschenen nieuwe Geschiedenis van Amsterdam wordt overtuigend aangetoond dat Gwijde de kleine nederzetting aan de Amstel al in 1300 stadsrechten heeft gegeven, in ieder geval tussen 21 mei 1300 en 5 augustus 1301, maar waarschijnlijk al kort na 21 mei 1300. De stadskeur is verloren gegaan, maar in het archief van de graven van Holland bevindt zich een afschrift (helaas zonder datum). (2) Uit de tekst blijkt overigens ook dat Amsterdam op dat moment eigenlijk al bepaalde rechtsregels had, waarschijnlijk tussen 1275 en 1280 verleend door de Heren van Amstel. Over de stadsrechten zijn dus veel onzekerheden – vandaar dat door historici veeleer het tolprivilege van graaf Floris V, gedateerd 27 oktober 1275, als de geboorteakte van Amsterdam wordt gezien. In dat document wordt Amsterdam immers voor het eerst genoemd en begint de geschreven historie van de stad. In 1975 werd het 700-jarig bestaan van de stad gevierd, o.a. met de opening van het Amsterdams Historisch Museum. De verjaardagsdatum van Amsterdam is dus 27 oktober. Díe dag zou gevierd moeten worden.

Walther Schoonenberg

Zie ook: [Een nieuwe Geschiedenis van Amsterdam]

Voetnoten:

1. Prof. dr. H. Brugmans, Geschiedenis van Amsterdam, Amsterdam 1972, deel 1, p. 83.
   
2. Zie: Eef Dijkhof, “Op weg naar autonomie”, in: Geschiedenis van Amsterdam, deel I Een stad uit het niets, Amsterdam 2004, p. 64-65.

(Uit: Binnenstad 212, juli 2005)