Oude Kerk: ‘work in progress’

Stadsdeel Centrum legt ditmaal zichzelf een bouwstop op

Het is haast niet te geloven, maar enkele weken geleden heeft de bouwinspectie van stadsdeel Centrum opnieuw een bouwstop afgekondigd om ongeoorloofde bouwwerkzaamheden rond de Oude Kerk te beëindigen, ditmaal in de Oudekerkstoren. De reden hiervoor is dat de omgevingsvergunning voor het aanbrengen van een entreepartij nog ter visie lag en daar nog bezwaar tegen kon worden aangetekend. Vooruitlopend op de vergunningverlening is men echter reeds met de bouwwerkzaamheden begonnen. Omdat de Oudekerkstoren in tegenstelling tot de kerk zelf eigendom is van de stad, heeft het stadsdeel Centrum de vergunning aangevraagd ten behoeve van de Stichting de Oude Kerk die de bezoekersingang van de kerk graag wil verplaatsen naar de toren.
Entree van de Oude Kerk in de toren. Vooruitlopend op de benodigde vergunning heeft men alvast de blusleidingen verplaatst. Artist's impression van One Architecture: gekromde spanwanden die de muren en balken aan het zicht onttrekken (bron: Vergunningsaanvraag).

De Stichting de Oude Kerk heeft ambitieuze plannen voor het kerkgebouw als expositieruimte voor hedendaagse kunst. Onderdeel van die plannen is het maken van een nieuwe toegangsruimte in de Oudekerkstoren, de historische ingang van de kerk. In de toren moet een modieuze inbouw komen, die in de bij vergunning behorende toelichting door architectenbureau One Architecture ‘een sculpturale omgeving’ wordt genoemd. De inbouw ‘zoekt alle krommingen van de ruimte op’ en transformeert deze tot een soort witte slurf. Van de binnenkant van de Oudekerkstoren is straks niets meer te zien. Het balkenplafond verdwijnt uit het zicht en de twee aardige houten tussenwanden met glazen deuren die bij de restauratie als tochtportaal zijn aangebracht zullen worden gesloopt. Vooruitlopend op de vergunning heeft men de blusleiding reeds verplaatst, waarbij een van deze houten wanden is beschadigd, de werking van het tochtportaal teniet is gedaan en de huidige situatie eigenlijk niet meer kan worden gehandhaafd. Door de inbouw zal de nu opvallend in het oogspringende blusleiding straks echter zorgvuldig achter een wit spangordijn worden weggewerkt.
Het architectenbureau toont een voorbeeld van een vergelijkbaar ontwerp in een hippe modezaak (zie foto). De gekromde, glanzende(!) wanden weerkaatsen het felle licht dat uit het verlaagde, gekromde plafond zal komen zodat de torenruimte straks net zo licht zal zijn als de kerkruimte zelf. Het ontwerp betreft een volkomen ontkenning van het karakter van de historische torendoorgang: een relatief donker portaal met uitzicht op het lichte kerkinterieur.
De nieuwe inbouw is ‘reversibel’, dus er zou geen schade worden aangericht aan het monument. Reversibel lijkt tegenwoordig overigens het nieuwe toverwoord om alle mogelijke wijzigingen aan monumenten aan te brengen – of die nu ‘wel staan’ of niet. Zolang ze maar een eigen draagconstructie hebben of zoals hier ‘slechts op enkele punten aan de bestaande muren zijn verankerd’, wordt de materiële substantie van het monument niet aangetast – het enige wat men tegenwoordig blijkbaar nog beschermingswaard acht. Met dat argument heeft ook de Commissie voor Welstand en Monumenten een positief gereageerd. In haar verslag merkt de welstandscommissie echter ook op dat zij de plannen eigenlijk niet afgewogen kan beoordelen, omdat het totaalplan voor het hele kerkgebouw nog (steeds) niet bekend is. Met andere woorden: blijft het hierbij of komen er meer van dergelijke deelplannen? De VVAB heeft in een eerder stadium heeft al hetzelfde opgemerkt; door achtereenvolgens allerlei kleine deelplannen uit te voeren, zonder dat er een helder beeld én overeenstemming bestaat waartoe dit alles moeten leiden, wordt de stad sluipenderwijs voor een voldongen feit gesteld.

De VVAB heeft bezwaar aangetekend tegen de plannen voor de toreningang. Omdat de VVAB de eigentijdse inbouw niet vindt passen bij het karakter van het oudste monument van onze stad, heeft zij – evenals Heemschut – bezwaar aangetekend tegen de plannen voor de toreningang. Het is echter zeer zorgwekkend dat het stadsdeel (incluis de gemeentelijke dienst BMA) de huidige plannen om de Oude Kerk tot een nieuwe tempel voor hedendaagse kunst om te vormen, ondersteunt en hieraan alle medewerking verleent. Omdat niet langer de Rijksdienst, maar het stadsdeel tegenwoordig de instantie is die de bouwplannen voor rijksmonumenten beoordeelt, lijkt deze zo onhoorbaar in gang gezette ontwikkeling haast niet te stuiten.

Walther Schoonenberg

Zie voor de momenteel in behandeling zijnde vergunningsaanvraag:
[Vergunningsaanvraag] (PDF-bestand)

(Uit: Binnenstad 260, september/oktober 2013)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.