Verbreding van het Open Havenfront bij Hotel Victoria dreigt niet door te gaan

College wil 'plein' in plaats van water

Eind december 2013 stelde de gemeenteraad het herziene bestemmingsplan Stationseiland vast, dat de bouw van een ondergrondse stalling voor 7000 fietsen bij de taxistandplaats voor het CS mogelijk zou maken. Na de opheffing van het busstation bij de PH-kade zou het waterbassin daar door ontgraving twee keer zo groot worden gemaakt. Dat zou een enorme kwaliteitsimpuls voor het begin van de rode loper betekenen en het zou de directe omgeving van het CS een vorstelijke allure geven. Maar helaas, al twee weken later kwam B&W met een nieuw plan. De fietsenstalling bij het CS en de ontgraving gingen opeens niet meer door. De fietsenstalling zou nu nog slechts 4300 plaatsen tellen en zou terecht komen onder het huidige busstation bij de PH-kade, dat plaats zou maken voor een ‘hoogwaardig’, ja zelfs ‘kei-goed’ pleintje of plantsoentje.
De nieuwe situatie met vergroting van wateroppervlak van het Open Havenfront (artist impression gemeente Amsterdam, uit: Ontwerpboek Stationseiland, DRO, 2012)

Aan het oorspronkelijke plan lag 15 jaar planvorming en uitvoering ten grondslag, op basis van een aantal doorwrochte stedenbouwkundige adviezen en onderzoeken van de Dienst Ruimtelijke Ordening. Het nieuwe plan is afkomstig van de gemeentelijke verkeersdienst DIVV. Deze Dienst wil de herinrichting van dit hele gebied ‘innovatief’ wil aanbesteden onder het motto dat het allemaal veel goedkoper en sneller kan als de markt maar meer invloed krijgt. Dat is één van de belangrijkste redenen voor de planwijziging. De stedenbouwkundigen van DRO zijn feitelijk buitenspel gezet, de supervisors van de zuidelijke IJ-oever wisten van niets en het nieuwe plan is niet behandeld in de commissie voor ruimtelijke ordening, maar alléén in de raadscommissie VVL voor verkeer en vervoer. Daar stond het al op 6 februari 2014 op de agenda. Door de VVAB werd daar de vloer aangeveegd met het collegevoorstel. Na discussie beloofde de wethouder een aantal alternatieven te onderzoeken onder het motto ‘kies voor kwaliteit’.

De oude situatie zoals die bestond vóór de aanleg van de NZ/lijn

De inspreker brak een lans voor het oorspronkelijke plan het Open Havenfront te verbreden. De ruimte voor het Hotel Victoria is een kade en geen plein. Met zijn éne gevelwand zal het nooit een besloten ruimte worden. Bezoekers zitten straks ingeklemd tussen het tramverkeer langs de PH-kade, het autoverkeer aan de westkant en de rederijen langs de waterkant, die met hun bebouwing en rondvaartboten elk direct contact van het publiek met het nog resterende water onmogelijk zullen maken. Het zal dus nooit wat worden. De kans is groter dat het een busstation voor touringscars wordt.

Tussen Stationsplein en Dam is er bovendien geen behoefte aan een extra plein, maar wél aan het verbeteren van het overgangsgebied tussen de historische binnenstad en het Stationseiland op een wijze die recht doet aan het karakter van onze waterstad. Of in de woorden van het in december vastgestelde bestemmingsplan: “Eén van de belangrijkste uitgangspunten van het stedenbouwkundig concept van het Stationseiland is het versterken van het eilandkarakter. Door het vergroten van het Open Havenfront wordt ook het Stationseiland weer beter herkenbaar als eiland.” Zo dacht de gemeenteraad er een paar weken geleden nog over!

Echo uit een andere tijd: De aanleg van een brede nieuwe brug voor de Nieuwebrug in 1969 in de oost-west-verbinding van de Haarlemmer Houttuinen naar de Prins Hendrikkade, een vierbaans-autoweg (foto Stadsarchief Amsterdam).

Niet doorgaan van de verbreding betekent overigens ook dat B & W zijn eigen ‘waterbalans’ negeert. Er is de laatste jaren veel aangeplempt met als belangrijkste voorbeeld de strook van 40 meter breed aan de achterkant van het CS. De belofte om dat aan de voorkant te compenseren wordt niet ingelost. Het besluit van het College werd door de VVAB een 'slag in het gezicht' genoemd van maar liefst vier gemeenteraden die besluiten hebben genomen, evenals van de vele ambtenaren die jarenlang hebben gewerkt aan de uitvoering ervan. Het busstation aan het IJ is bedacht om aan de voorkant publieke ruimte te creëren en uitvoering van het oude plan met de zgn. 'knip' in de stadshartlus maakte dat ook mogelijk door het verkeer achter langs het Centraal Station te leiden. In dit plan hangt alles met alles samen en die samenhang gaat nu verloren.

De VVAB had in haar raadsadres al eerder enkele bruikbare alternatieven gesuggereerd. Het fietsenprobleem moet worden opgelost. Er zijn maar liefst 17.500 stallingsplaatsen nodig in 2020. Volgens B&W betekent het nieuwe voorstel een flinke stap vooruit omdat de planwijziging ‘aanzienlijk meer’ stallingsplaatsen oplevert, maar in werkelijkheid komen er juist 2700 minder. Om het probleem echt op te lossen moet het aantal fietsparkeerplaatsen op het Stationseiland zélf drastisch worden uitgebreid. Hoe dichter bij de trein, des te beter de stallingen worden gebruikt. In vroegere plannen waren de nieuwe plaatsen dan ook voornamelijk onder de sporen gepland, wat ontgraving van het bassin bij de PH-kade mede mogelijk maakte. Ook zegt de vereniging dat het heel goed mogelijk is een fietskelder te realiseren in combinatie met het vergroten van het waterbassin. Zo hoeft het water onder de aanlegplaatsen van de rondvaartboten niet heel diep te worden en kan de fietsenkelder daaronder doorlopen.

Vrijwel de hele raadscommissie vond op 6 februari 2014 dat het College de verschillende alternatieven eerst nog maar eens goed moest bestuderen, inclusief de VVAB-alternatieven. Bij dit alles spelen de financiën een grote rol; ook het nieuwe collegevoorstel is budgettair nog niet rond. Het onderwerp komt terug in de commissievergadering van 6 maart. Het is belangrijk te beseffen dat de kans om het aangezicht van de entree van de stad ruimtelijk enorm te verbeteren, zich slechts eenmaal voordoet. Het is nu of nooit.

Walther Schoonenberg

(Uit: Binnenstad 262, januari/februari 2014)

Zie ook: [Voordracht Open Havenfront mag nog niet naar de Raad]

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.