Beeldbank prentbriefkaarten geopend

Tijdens de maandelijkse borrel van de Vereniging op woensdag 18 juni werd op feestelijke wijze een beeldbank van de collectie prentbriefkaarten van Simon van Blokland geopend. De prentbriefkaarten hebben betrekking op de gehele stad Amsterdam, alhoewel verreweg de meeste afbeeldingen van de historische binnenstad zijn.
Walther Schoonenberg bedankt Simon van Blokland. Foto Frans Duivis.

Met Rome en Venetië behoort Amsterdam tot de meest afgebeelde steden van Europa. Oorspronkelijk ging het daarbij om tekeningen, schilderijen en prenten zoals etsen en gravures. Met de uitvinding van de fotografie aan het begin van de negentiende eeuw ontstaat een geheel nieuwe mogelijkheid om het stadsgezicht vast te leggen. De eerste gefotografeerde stadsgezichten van Amsterdam, gemaakt door de Amsterdamse advocaat Eduard Isaac Asser (1809-1894) dateren uit de jaren veertig en begin van de jaren vijftig van de negentiende eeuw. Jacob Olie (1834-1905) is de chroniqueur van het Amsterdamse stadsbeeld in de tweede helft van de negentiende eeuw. Tussen 1860 en 1904 maakte hij duizenden foto’s die tezamen een prachtig beeld geven van een nog redelijk ongeschonden stad.
Noch de foto’s van Asser, noch die van Olie waren bedoeld voor de verkoop. De ‘ansichtkaart’ werd in 1870 in Duitsland uitgevonden. De gouden periode van dit nieuwe fenomeen kwam echter pas in de twintigste eeuw. Ieder onderwerp werd op dergelijke kaarten afgebeeld, niet alleen stadsgezichten. Voor de meeste verzamelaars zijn echter de topografische afbeeldingen het meest interessant. Ze geven immers een beeld van het aangezicht van de stad vroeger. De Vereniging Documentatie Prentbriefkaarten heeft baanbrekend werk verricht door historische prentbriefkaarten te documenteren.

Simon van Blokland heeft over de jaren heen een grote collectie van historische prentbriefkaarten opgebouwd, met de nadruk op stadsgezichten. Deze zijn nu door de VVAB in een digitale beeldbank toegankelijk gemaakt. De collectie bevat afbeeldingen van de gehele stad Amsterdam over een periode van eind negentiende tot de jaren tachtig van de twintigste eeuw. Van de in totaal 6.627 prentbriefkaarten, heeft bijna tweederde, 4.189 kaarten, betrekking op de binnenstad. Dit is vermoedelijk geen keuze van Van Blokland zelf geweest, maar geeft de historische belangstelling voor het oude centrum van oudsher weer. Vrijwel elke straat, elk plein en iedere gracht komt in de collectie voor.
De collectie prentbriefkaarten is door Van Blokland geschonken aan de VVAB onder de voorwaarde dat deze beschikbaar komt voor het grote publiek. Aangezien de VVAB niet over een openbaar toegankelijk archief of bibliotheek beschikt, is ervoor gekozen om een on line-beeldbank op te zetten. Dankzij een gift van de Stichting Heijmeijer van Heemstede was het mogelijk de prentbriefkaarten te laten scannen door een hierin gespecialiseerd bedrijf. Ondergetekende zette een database-systeem op en een aantal vrijwilligers hebben maandenlang gewerkt aan het invoeren van de bij de prentbriefkaarten behorende gegevens en trefwoorden. Op de maandelijkse borrel van de Vereniging in juni in de Brakke Grond werd de beeldbank feestelijk geopend.

Aan de hand van zoektermen en enkele filters kunt u zoeken in deze collectie, aan de hand van de door vrijwilligers ingevoerde ‘meta-data’. De op het scherm getoonde afbeeldingen zijn groot genoeg om op het scherm te bekijken, maar niet goed genoeg voor publicatie. Het gebruiksrecht van de scans ligt bij de VVAB. Het is echter mogelijk de grotere scans van de afbeeldingen voor publicatie etc. tegen een kleine vergoeding te bestellen.
De beeldbank is een nuttige uitbreiding van onze website, omdat kennis van het oude stadsgezicht bijdraagt aan het begrip van historische waarden en ruimtelijke kwaliteiten etc. Verloren gegane stadsgezichten geven bovendien duidelijk het belang aan van het bestaan van een instantie die opkomt voor het behoud en herstel van het historische stadsgezicht. Om die reden vindt u het knopje ‘Lid worden’ vlak naast het knopje ‘Beeldbank’.

Walther Schoonenberg

De Beeldbank Prentbriefkaarten is onderdeel van onze website, www.amsterdamsebinnenstad.nl, en is mede mogelijk gemaakt door de Stichting Heijmeijer van Heemstede.

(Uit: Binnenstad 265, juli/augustus 2014)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.