Amsterdamse gevelstenen

Wolvenstraat 30-32

17 DE OUWE WILDEWOLF 58 en 17 DE VERLOOREN ARBEYD 58

In 1950 werd het pand Keizersgracht 303, op de hoek van de Wolvenstraat gesloopt. Het jaar daarop gingen de buurhuizen Keizersgracht 299/301 tegen de grond. Gelijk met deze grachtpanden werden ook Wolvenstraat 26, 28, 30 en 32 afgebroken. Ondanks diverse verbouwingen hadden Wolvenstraat 30 en 32 tot de afbraak hun achttiende-eeuwse gevelstenen behouden. Door het uitvoerige huisonderzoek van Hans Brandenburg weten we nu dat deze, in 1758 gedateerde gevelstenen voortzettingen waren van de vroeg-zeventiende- eeuwse voorgangers.

De naamgeving van beide gevelstenen gaat terug tot 1617 als Jacob Gerritsz Verlooren Arbeyt van de stad drie erven koopt op de Keizersgracht op de hoek van de Wolfstraat (later Wolvenstraat). Kennelijk had hij ook bezit in de Wolvenstraat, want in 1625 verkocht hij een pand waar 'de Wilde Wolff' in de gevel stond (het latere nr. 30). Zelf bleef hij in bezit van nr. 32 waar 'de Verlooren Arbeyt' in de gevel staat. Uit een notariële akte (Not. arch. 659, not. J. Warnaerts) d.d. 28 augustus 1624 blijkt dat Jacob Gerritsz Verlooren Arbeyt koopman was en met zes anderen de impost en accijns op wijnen in pacht had. Jacob Gerritsz is vóór 1628 overleden, want op 16 juni 1628 hertrouwde zijn weduwe Anna van Hoorn met een zekere Jan Cuysting.

In de diverse koop/verkoopakten van Wolvenstraat 30 en 32 worden de huisnamen 'de Wilde Wolf' en 'de Verlooren Arbeyt' regelmatig als adresaanduiding gebruikt. Het pand nr. 30, 'de Wilde Wolf', was een diep pand dat achter de huizen Keizersgracht 301-299-297 doorliep tot de zijmuur van Keizersgracht 295, de 'Wilde Os' geheten. Pand nr. 32, 'de Verlooren Arbeyt' was een ondiep pandje, waarschijnlijk oorspronkelijk deel uitmakend van erf nr. 31, een van de erven die Jacob Gerritsz Verlooren Arbeyt in 1617 kocht, direct achter het hoekhuis Keizersgracht 303. In de lijst van 'Nieuwe en gemelioreerde (verbeterde) gebouwen' van 1758 vinden we Wolvenstraat 30 vermeld. Ook de verpondingsaanslag ging dat jaar omhoog. Het jaartal uit de lijst komt overeen met het jaartal op de gevelsteen. Een eventuele 'verbetering' van het buurpand 'de Verlooren Arbeyt' wordt niet genoemd, maar gezien het gelijke jaartal en de vrijwel identieke rococo-ornamenten aan de zijkanten van de gevelsteen, vond die ook in 1758 plaats. Het pand nr. 32 heeft tot de afbraak in januari 1951 de achttiendeeeuwse klokgevel behouden (beschreven in de Voorlopige Monumentenlijst van 1928 en afgebeeld op een ongedateerde foto in de beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam). Het buurpand kreeg na een verbouwing in 1893 een trapgevel in neo-renaissancestijl, de gevelsteen werd wel herplaatst.

Na de afbraak werden de beide gevelstenen aan het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap (K.O.G.) geschonken door architect F.A. Warners. Aan een verzoek van het K.O.G. om beide stenen weer een plaats te geven in het nieuw te bouwen complex kon geen gehoor worden gegeven en de stenen werden opgeslagen in het depot.

In 1979 benaderde de VVAG de Nederlandse Credietverzekerings Maatschappij (N.C.M.), de toenmalige eigenaar van het complex op de hoek van Keizersgracht en Wolvenstraat, met het verzoek beide stenen in de gevel aan de Wolvenstraat op te nemen. Het K.O.G. was bereid de stenen in langdurige bruikleen ter beschikking te stellen. De N.C.M. liet ons weten dat de panden in andere handen zouden overgaan en dat de VVAG contact moest opnemen met de nieuwe eigenaren. Het een en ander heeft lang geduurd maar door de enthousiaste medewerking van Werner Zwaan, namens de nieuwe eigenaren en gebruikers van de panden, konden beide, door Jan Hilbers gerestaureerde gevelstenen begin juni 2018 weer terugkeren in de Wolvenstraat.

Onno Boers
Met dank aan Hans Brandenburg voor het huisonderzoek
(foto's: Frank Lucas)

(Uit: Binnenstad 287/288, mei/aug. 2018)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.