Vernieuwing van de Looierssluis

De laatste jaren is er veel geschreven over de spectaculaire vernieuwingen van een aantal Amsterdamse bruggen. Genoodzaakt door de slechte onderhoudsstaat van vele 19de-eeuwse bruggen besloot de afdeling Bruggen van Openbare Werken tot de reconstructie van een aantal stenen boogbruggen in 18de-eeuwse stijl.

Vooral de Keizersgracht onderging in dit opzicht een gedaanteverwisseling. Aangezien op deze gracht de nieuwe riolering door de landhoofden van een aantal bruggen moest worden gelegd, werd uiteraard het besluit tot reconstructie vereenvoudigd. Met de brug over de Keizersgracht bij de Reestraat is voorlopig echter een einde gekomen aan deze vernieuwingsgolf. In een gesprek met de opzichter van de afdeling Bruggen, de heer Otto Jaring, blijkt uit de talrijke reacties die hij de afgelopen jaren heeft gekregen van omwonenden, dat de meeste mensen deze stenen boogbruggen een verrijking van het stadsgezicht vinden. Behalve deze positieve reacties werd de oppositie tegen deze vernieuwing c.q. reconstructie ook steeds groter.
Jaring: 'Steeds meer mensen gaan zich met de vernieuwing van zo'n brug bemoeien: nadat onze dienst een ontwerp heeft gemaakt, moet het achtereenvolgens naar de Commissie voor de Oude Stad, een adviescollege, en naar het buurtcomité ter beoordeling. Daarbij deed de roep om vlakke bruggen vlak te laten de laatste jaren steeds meer opgang. Als gevolg hiervan bleef de brug over de Kromboomssloot, vóór de Korte Keizersstraat, ook na vernieuwing vlak. De ijzeren balken die aan beide zijden zichtbaar zijn, hebben slechts een versierende functie.'
Jaring die van elke nieuwe boogbrug een schilderij maakte, dat vervolgens als reproduktie bij iedere nieuw te maken brug werd opgehangen, is momenteel bezig met een nieuwe boogbrug over de Looiersgracht, langs de Prinsengracht. Bij het slopen van deze 18de-eeuwse brug, welke in 1892 vlak werd gemaakt, trof men de resten aan van een driebogige brug, welke omstreeks 1746 door de eenbogige werd vervangen. Het archief bevatte een matenschets van een driebogige brug, maar aangezien van zo'n brug geen afbeeldingen waren, tastte men voorheen volledig in het duister. Bij de sloop werd een aantal archeologische vondsten gedaan. Behalve een oude pijp, zoals de Amerikaanse indianen die vroeger kenden, werd de rest door Jan Baart afgedaan als 17de-eeuws stadsafval. Hieronder bevindt zich een gedeelte van een kannetje uit 1589, met een fraaie afbeelding van Josua en David.

Dit is de toestand zoals die werd aangetroffen na het verwijderen van het brugdek. A waren de bestaande landhoofden van de 18de-eeuwse brug, welke in 1892 vlak werd gemaakt. B waren de landhoofden van de driebogige brug, welke omstreeks 1746 werd vernieuwd. C zijn de funderingen van de middelste van de drie bogen (tekening Otto Jaring, 1982)	De brug zoals die er na de bouw zal uitzien (schilderij Otto Jaring, 1981)

Ook deze brug nr. 103 wordt weer een stenen boogbrug als vóór 1892. Ondanks de fundamenten van de drie bogen wordt dit, zoals gepland, een eenbogige brug. Jaring die al 32 jaar met bruggen bezig is, verkiest zo'n boogbrug boven een vlakke. De verlichting van de bruggen gaat hem echter te ver. 'Dan wordt het zo popperig!', zegt hij.
Aangezien Amsterdam zo'n 600 bruggen telt, die regelmatig onderhoud of soms vernieuwing nodig hebben, lijkt Jaring nog jaren vooruit te kunnen. Stenen boogbruggen zullen echter uitzonderingen worden, concludeert hij met spijt in zijn stem.

Jaap van der Veen

(Uit: De Lamp van Diogenes 77, december 1982)