Wat is er gebeurd met de Jan Roodenpoortstoren?

In 1829 liet het gemeentebestuur de Jan Roodenpoortstoren afbreken omdat een van de hoekstijlen van de houten, met lood beklede bovenbouw verrot was. Herstel had toen hooguit een paar honderd gulden gekost. Dat vond men te duur; de toren had geen nut. Hij stond alleen maar mooi te zijn.

Ruim 200 jaar was dit meesterwerk-van Hendrick de Keyser het middelpunt geweest van ontelbare schilderijen, tekeningen en prenten die het karakter van Amsterdam uitbeeldden. Sindsdien is de Torensluis over het Singel een vreemde, veel te brede brug, die een gevoel van leegte teweegbrengt.
Toen de Torensluis 15 jaar geleden werd gerestaureerd, ontdekte men dat aan de oostzijde onder de bestrating de voet van de toren nog volledig aanwezig was, met ruime kelders aan weerskanten. Op die voet zou de toren precies herbouwd kunnen worden, volgens de opmetingstekeningen die stadsbouwmeester Van der Hart kort vóór de afbraak vervaardigde. Van weinig Amsterdamse gebouwen bestaan verder zóveel afbeeldingen als van deze toren. Het plan om de restauratie van de brug te voltooien door herbouw van de Jan Roodenpoortstoren, kreeg in het college van B & W onvoldoende steun.
De gedachte bleef echter voortleven. Onder de plannen voor het jubileum-jaar-1975 was wederom het voorstel om de toren te herbouwen, maar het werd opnieuw afgewezen, hoewel reeds een aanzienlijk bedrag aan giften was toegezegd. Vanwaar deze tegenstand? Er zijn na de oorlog tientallen verwoeste torens herbouwd waarvan minder exakte gegevens bestonden.
Het torentje van het Haarlemse stadhuis is op het eind van de 18de eeuw gesloopt en in het begin van de 20-ste eeuw herbouwd. Geen mens ziet het verschil. Het plan om de Jan Roodenpoortstoren te herbouwen zal zeker nog eens opduiken, omdat het een inspirerende gedachte is een fout van de 19de-eeuwse schrielheid te willen herstellen, en iets terug te brengen dat géén gebruiksnut heeft, maar iedere voorbijganger de vreugdevolle ervaring verschaft van een weergaloos mooi bouwwerk in een volmaakte situatie.

Geurt Brinkgreve

(Uit: De Lamp van Diogenes 32, juni 1975.)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.