Stadsdeel verwijdert 19de-eeuws hekwerk van Rijksmonument

Het stadsdeel Amsterdam-Centrum heeft naar aanleiding van een opknapbeurt van het Thorbeckeplein het beeld van Thorbecke en het hekwerk daaromheen verwijderd. Vooraf is gemeld dat het beeld van Thorbecke zou terugkeren, maar zou worden omgedraaid. Opeens was echter ook het hekwerk verdwenen. Het is gesloopt en afgevoerd naar de Monumentenwerf. Het stadsdeel wil het hek achterwege laten, omdat er fietsen aan vastgemaakt worden.

De situatie in de 19de eeuw (foto Stadsarchief)	De situatie tot voorheen (foto BMA)

Het beeld van Thorbecke inclusief het 19de-eeuwse hekwerk is echter in 2001 aangewezen als beschermd Rijksmonument. Dat betekent dat elke wijziging vergunningsplichtig is. Het stadsdeel heeft verzuimd een vergunning voor deze sloop aan te vragen. Er is derhalve sprake van illegale sloop.

In de redengevende beschrijving in het Monumentenregister wordt het hekwerk genoemd. Het beeld is "omringd door een decoratief smeedijzeren hekwerk".

De vereniging heeft aan het stadsdeel gemeld dat er advies aan Monumentenzorg had moeten gevraagd. Het stadsdeel is zich een hoedje geschrokken en heeft toegezegd te onderzoeken of het beeld inclusief hekwerk inderdaad een beschermd monument is.

Op de eigen website deelt het stadsdeel het volgende mede:
"Op dit moment is niet duidelijk of beeld, sokkel én het omringende hek deze status hebben. Vanwege de opknapbeurt op het plein zijn beeld en sokkel opgeknapt en omgedraaid. Ook is het hek opgeslagen bij de Monumentenwerf van de gemeente Amsterdam.
Wanneer de monumentale status duidelijk is, zal het stadsdeel overleggen met de Rijksdienst voor Monumenten. Stadsdeel Centrum wil graag dat het hek niet terugkomt, omdat het vooral als fietsenstalling wordt gebruikt."

De vereniging heeft aan het stadsdeelbestuur gevraagd:

1. Het 19de-eeuwse hekwerk terug te plaatsen. Als historische hekwerken en stoepen moeten worden verwijderd vanwege fietsen is het hek van de dam. Dergelijke hekwerken en stoepen vormen een onderdeel van het beschermd stadsgezicht. Van particulieren verwachten wij ook dat zij hekken en stoepen in stand houden. Een klein bordje aan het hekwerk dat er geen fietsen tegenaan gezet mogen worden en handhaving van dat verbod door verwijdering van fietsen lijkt ons het meest voor de hand liggende alternatief.
2. Het Bureau Monumenten & Archeologie voortaan te laten adviseren bij elke ingreep in de openbare ruimte. Het beschermd stadsgezicht heeft immers niet alleen betrekking op individuele monumentenpanden, maar op de gehele gebouwde omgeving. De pleinen horen erbij en monumenten daarop ook. De tijd lijkt ons rijp voor een dergelijke verbreding van het werk van monumentenzorg.

(WS, 20/9/2010)

(Uit: Binnenstad 243, december 2010)

Meer lezen:
[Brief aan het stadsdeelbestuur]