Saskiahuis slopen?

Dat het Museum Rembrandthuis dringend verlegen zit om uitbreiding, wordt allerwegen erkend. De ruimte kan worden gevonden in een deel van het belendende Saskiahuis, een markant eind 19de-eeuws bedrijfsgebouw dat een belangrijke functie in het stadsbeeld vervult tussen de monotone massa van het Stadhuis en de nieuw te bouwen Hogeschool voor de Kunsten, die massaler wordt dan het gesloopte Maupoleum.

Het Saskiahuis, oorspronkelijk een textielbedrijf, is bovendien, met het huis de Pinto en de diamantslijperij Boas, een der weinige gebouwen die de herinnering levend houden aan de verdwenen Joodse bedrijvigheid rondom de Sint Antoniesluis. Het Rembrandthuis start nu een fondsenwervings-campagne om de benodigde vijf miljoen bij elkaar te krijgen en vraagt daarvoor, uiteraard, óók een bijdrage van de gemeente. Tijdens de hoorzitting van de raadscommissie cultuur op 3 november 1994 werd de aanvraag door de directeur Heertje toegelicht. "Is de kostenraming gebaseerd op nieuwbouw ter plaatse van het Saskiahuis of op hergebruik?", vroegen de raadsleden Els Agtsteribbe en Auke Bijlsma. Heertje antwoordde dat het Rembrandthuis zich nadrukkelijk onthoudt van een keuze of voorkeur, beide mogelijkheden staan open. Het begrote bedrag gaat uit van sloping en nieuwbouw, volgens de inzichten van het Grondbedrijf. "Zo", zeiden de beide raadsleden, "dan weten we genoeg".
In ons augustusnummer werd vermeld dat het Bureau Monumentenzorg al in '93 had vastgesteld dat het Saskiahuis, zowel in architectuurhistorisch als in cultuurhistorisch opzicht, bijzondere waarden vertegenwoordigt. Het Cuypers Genootschap heeft plaatsing op de Rijksmonumentenlijst aangevraagd. Het gebouw is particulier eigendom, het was tot voor kort gehuurd door de gemeente. De gemeente heeft dus geen financieel belang bij de keuze tussen sloop en hergebruik, maar heeft wel een verantwoordelijkheid voor de geconstateerde culturele waarden.
Hoe kan het dan gebeuren dat een andere gemeentedienst die culturele waarden bij voorbaat in de prullenmand gooit en adviseert tot slopen?

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 149, dec. 1994.)