Het Blaauwlakenblok

In het hart van de Amsterdamse binnenstad wacht een enorm bouwblok al jaren op "behoud en herstel". Achter De Bijenkorf en de Effectenbeurs en tussen Krasnapolsky en de Oude Kerk ligt het Blaauwlakenblok, dat wordt omsloten door de Warmoesstraat en de Sint Annenstraat. Het blok kent bovendien nog vier afgesloten stegen: de Leidekkers-, de Gooijers-, de Blaauwlaken- en de Zwartlakensteeg.

In het blok is het klooster van de Zusters Augustinessen en de Sociƫteit van het Amsterdams Studentencorps gehuisvest. Het Studentencorps betrok een jaar geleden de door Drukkerij De Bussy-Ellerman-Harms b.v. verlaten panden aan de Warmoesstraat.
De Bijenkorf had een belangrijk deel van de panden in dit blok verworven om ter plekke een parkeergarage te realiseren. Door het grote aantal rijksmonumenten in het Blaauwlakenblok (40 rijksmonumenten, 20 monumentplichtige en 10 beeldbepalende panden) bleek die optie gelukkig niet uitvoerbaar. Met het oog op de voorgenomen sloop werd, zoals niet ongebruikelijk in Amsterdam en elders, nauwelijks onderhoud aan de panden gepleegd.
De jaren zeventig en tachtig werden niet alleen gekenmerkt door een schreeuwende behoefte aan woon-, atelier- en werkruimten, maar ook door een aanzienlijke leegstand, vooral in het hart van de stad. Eind jaren zeventig werd het leegstaande deel in dit blok gekraakt. Een ander deel was wel gewoon bewoond en dat is ook nu nog steeds het geval. De krakers hebben uiteraard veel energie en geld gestopt in het bewoonbaar maken van de panden.

Huidige toestand Sint Jansstraat

Ongeveer 60% van het Blaauwlakenblok was eigendom van De Bijenkorf. In 1983 wist de toenmalige wethouder Stadsvernieuwing, Jan Schaefer, het Bijenkorfdeel voor een schappelijke prijs te verwerven. Het rijk verstrekte de gemeente een subsidie van 80% van het aankoopbedrag in het kader van de stadsvernieuwing. De huurders bleven huurder met de gemeente als eigenares en de krakers kregen een gebruikscontract. In dit contract was rekening gehouden met de wel zeer slechte toestand van de panden. Bovendien legde de wethouder schriftelijk vast dat de lage vergoeding ook in de toekomst laag zou blijven. In 1988 besloot de gemeenteraad dat het Blaauwlakenblok zou worden ondergebracht bij de Gemeentelijke Projectgroep HAT (Huisvesting Alleenstaanden en Tweepersoonshuishoudens) en dat de huren zouden moeten worden opgetrokken naar het niveau van de stadsvernieuwingshuren. De bewoners stapten vervolgens naar de rechter - met de schriftelijke overeenkomst met Jan Schaefer in de hand - en wonnen het geding. Vanaf het begin is het duidelijk geweest dat het herstel van de panden in dit blok geen eenvoudige zaak zou zijn. Het is volgebouwd, moeilijk bereikbaar en de aan- en afvoer en de opslag van bouwmaterialen zullen ongetwijfeld extra kosten met zich brengen.
Er is inmiddels een ambtelijk plan ontwikkeld dat 30 premie C woningen zal opleveren en 90 woningwetwoningen. De premie C (vrije sector) woningen komen aan de Oudezijds Voorburgwal en in een pand aan de Warmoesstraat.
Alle bewoners krijgen het recht op terugkeer naar het blok. Zij hebben recht op een passende huurwoning, maar kunnen ook als de financiering van een pand rond is te krijgen met elkaar een pand in eigendom krijgen, waarbij de grond in erfpacht wordt uitgegeven.
In september 1979 werd al een planbeschrijving Blaauwlakenblok gepubliceerd. In april 1992 verscheen een boekje over "Het toekomstige Blaauwlakenblok", zoals de bewoners het zich voorstellen, en in januari 1994 zag een glimmend boekwerk van de Dienst Ruimtelijke Ordening "Naar een stedebouwkundig plan voor het Blaauwlakenblok" het licht.
De huidige wethouder Stadsvernieuwing, Duco Stadig, heeft zich in 1990 als secretaris van de Amsterdamse Woningbouwverenigingen, op verzoek van het gemeentebestuur, bijzonder ingespannen om met de bewoners tot een uitgewerkte samenwerkingsovereenkomst te komen. In mei van dit jaar wordt verwacht dat de laatste juridische procedure zal zijn afgerond en met het herstel kan worden begonnen. Na alle vergaderingen, overeenkomsten, afspraken en nota's zal de huisvesting van ruim honderd bewoners worden aangepast aan de eisen van de tijd. Een en ander past prima in het gemeentelijke "compacte stad-beleid" en in het beleid om de woonfunctie in de bestaande stad te bevorderen.
Nu de binnenstad in haar geheel is aangemerkt als 'beschermd stadsgezicht' ligt het voor de hand, met gezwinde spoed het herstel van dit oude en zeer karakteristieke buurtje met woningen, ateliers, werkplaatsen, winkels en een galerie ter hand te nemen.

Frans Amende

(Uit: Binnenstad 164, juni 1997)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.