Martelaarsgracht 8-10

Aan de Martelaarsgracht

De westzijde van de Martelaarsgracht is als gevelwand een rommeltje. Al vele jaren staat het monument nr. 8-10 gestut en dichtgetimmerd te wachten, ja, op wàt? (Zie: Een vergeten monument.) Als er geen monumentenbescherming was geweest dan zou dit tweelinghuis al lang zijn gesloopt.

Gevelwand westzijde Martelaarsgracht

Indien de bouwval ergens aan een van de grote grachten had gestaan, tussen in goede staat verkerende belendingen, dan was er al lang een vermogende particulier gekomen om er een aantrekkelijk woonhuis van te maken. Rechts van het verloederde monument staan onopvallende lijstgevel huizen in de 18de-eeuwse traditie, links een drietal onooglijke, vrij lage panden waarvan de gevels waarschijnlijk door de jongste bedienden van een eigen bouwende aannemer werden ontworpen. Daar is het hotel Alfa gevestigd aan de andere kant het hotel Bellevue, met een coffeeshop beneden.
Beide hotels willen uitbreiden en daarvoor is medewerking van de gemeente nodig wegens overschrijding van de maximaal toegestane bouwhoogte, en van het maximaal toegestane aantal vierkante meters hoteloppervlakte. De gemeente heeft beide plannen samengevat in een Startnotitie.

Het bouwplan Alfa

Wat betreft het plan Bellevue, waarvan het monument 8-10 deel uitmaakt, houdt dit in: renovatie van nr. 4, herbouw en verhoging van nr. 6, restauratie van nr. 8-10, herbouw en verhoging van nr. 12. Het plan Alfa, voor nr. 14-16, vervangt de bestaande huizen door een 'historiserend', hoger nieuwbouwplan, dat nu ter inzage is gelegd en hierbij is afgebeeld. Het vaak ten onrechte gebruikte woord 'historiseren' krijgt hier betekenis. De economische motivering is duidelijk, zo wordt het een exploitabel hotel, en de functie past in de omgeving. Een architectonisch hoogstandje is het niet. Dat de twee bestaande panden verdwijnen is geen verlies voor het stadsbeeld. Het is geen reconstructie aan de hand van foto's of prenten van wat er voordien heeft gestaan, maar een nieuw gebouw dat een 18de-eeuws gezicht trekt. Dat architecten die graag hun eigentijds, of nog liever hun eigen gezicht laten zien, daar bezwaar tegen hebben, is te begrijpen. Veel zal afhangen van een zorgvuldige detaillering en van de gebruikte materialen, waarbij advies van het Bureau Monumentenzorg zeker nuttig zou zijn. Wat waardering verdient is dat de bedoeling voorop staat het historische stadsbeeld te ondersteunen en niet te verstoren.

Belangrijker nog voor het stadsbeeld is wat er rechts naast komt, ter vervanging van het rare quasi-trapgeveltje, want dat sluit aan op het monument nr. 8-10, na restauratie het visuele middelpunt van de nu rommelige gevelwand.

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 175, maart 1999)