Bekering

"Verwerpt wat gij aanbeden hebt, aanbidt wat gij verworpen hebt". De naam van de kerkvader die aldus zijn doopleerlingen toesprak, is me ontschoten, maar de tekst dook op bij de verslagen over de nota 'Belvedere', die staatssecretaris Van der Ploeg, mede namens zijn collega's voor ruimtelijke ordening, natuurbeheer en verkeer, aan de pers presenteerde. Dat gebeurde, heel symbolisch, in het nog vrijwel gave fort Rhynauwen, onderdeel van de stelling Utrecht in de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

De verbale vuurmonden waren gericht tegen de onherbergzaamheid van de naoorlogse woonwijken en de eenvormigheid van de landschappen die hun regionale karakters moesten prijsgeven aan ruilverkaveling, en aan de aanleg van autowegen en industrieterreinen. De cultuurhistorische waarden, veronachtzaamd onder de voorgangers van de huidige bewindslieden (dat laatste wordt er, ter wille van de continuïteit van het bestuur, niet bijgezegd), moeten voortaan de richtsnoer worden van het nieuwe planologische beleid. Daarvoor stelt de regering het in verhouding tot de rijksbegroting weinig indrukwekkende bedrag van 11 miljoen beschikbaar. Verder moet de financiering geput worden uit de bestaande departementsbegrotingen, en vooral worden gedragen door de provincies, de gemeenten en de waterschappen. Daar zal, vermoedelijk, dezelfde vraag rijzen die Amsterdamse ambtenaren stelden tijdens de tienjarige discussie over het beschermde stadsgezicht: Wat hebben we eraan? Wat levert het op aan extra rijksgeld?

Nu kent ons land een dicht netwerk van niet-winstbeogende organisaties die zich ongevraagd overtuigend inzetten voor cultuur historische waarden, voor woonhuismonumenten, molens, streekeigen boerderijen, kerkgebouwen, en zo meer, lokaal, regionaal en landelijk. Voordat de ` no-nonsense `poolwind in Den Haag opstak, bestond bij CRM een bescheiden begrotingspost, in de wandeling bekend als "verenigingen oud", Daaruit werden exploitatiesubsidies verstrekt, nèt genoeg voor de onmisbare secretariaatskosten van die particuliere organisaties. Als staatssecretaris Van der Ploeg nu eens begon met het herstellen van die begrotingspost? Dan heeft hij, vrijwel gratis, een korps van bekwame artilleristen voor de verdediging van de bedreigde cultuur historische waarden.

En als hij de subsidies voor monumentenrestauraties nu eens terugbracht op het peil van vóór 1980? Dan kunnen er weer betaalbare huurwoningen in monumenten worden gemaakt; er bestaat nu eenmaal geen betere methode om steden en dorpen levendig en aantrekkelijk te houden. Dan weten we dat de knallen daar in fort Rhynauwen geen losse flodders zijn geweest en dat de bekering tot beter inzicht dan het puur marktgerichte denken, echt was gemeend.

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 178, oktober 1999)