Herplaatste geveltoppen

V. Leliegracht 54

Het leuke van het herplaatsen van geveltoppen (*) is dat het geen papieren monumentenzorg is: gebeeldhouwde ornamenten uit de zeventiende of achttiende eeuw worden niet op een opslagterrein of in een museum bewaard - of erger nog: als tuinornament - , maar in de historische stad waar ze thuishoren. Deze zichtbare vorm van monumentenzorg draagt op niet onbelangrijke wijze bij aan het in stand houden van het stadsbeeld.

Immers, karakteristiek voor het Amsterdamse stadsgezicht is volgens de Rijksdienst voor de Monumentenzorg “de als woonhuizen gebouwde grachtenpanden, gekenmerkt door een smalle, relatief hoge gevel, met een vaak rijk geornamenteerde gevelbeëindiging”.

Sint Antoniesbreestraat 45
met de top die is hergebruikt
op Leliegracht 54
(foto Gemeentearchief)
De top van het verdwenen pand
Sint Antoniesbreestraat 45
herplaatst op Leliegracht 54

Neem nu Leliegracht 54. Oorspronkelijk stond hier een achttiende-eeuws woonhuis met een fraaie halsgevel in Lodewijk XIV-stijl met gedeelde klauwstukken met acanthusbladeren en waarschijnlijk een gebogen lijstvormig fronton. Op een oude foto uit 1959 is de topgevel zonder fronton te zien, een verminkte halsgevel dus. In 1994 brandde het huis tot op de grond af: er bleven alleen wat muurdelen van de eerste en de tweede verdieping overeind staan. In 1997 vond een volledige herbouw plaats door de particuliere eigenaar. De oude top was verloren gegaan. In plaats van deze na te maken, werd een passende top van de werf van Monumentenzorg gebruikt: een halsgevel in Lodewijk XIV-stijl met een zonnetje in het fronton. De top is afkomstig van Sint Antoniesbreestraat 45, een straat die zoals bekend in de jaren ’70 vrijwel geheel gesloopt is en vervangen werd door sociale woningblokken, op het Huis De Pinto na. De top is herplaatst op een geschikte plaats en is daardoor niet voor de stad verloren gegaan.

Walther Schoonenberg

Leliegracht 50 t/m 60 in 1994
(foto Bureau Monumentenzorg)

(*) Hergebruik van oude geveltoppen, in: Binnenstad 157 (april 1996), p. 22-24, en Herplaatsing van geveltoppen bedreigd, in: Binnenstad 175 (maart 1999), p. 27-29). De vorige afleveringen in deze serie waren: Singel 369, in: Binnenstad 176 (mei 1999), p. 51; Kloveniersburgwal 56-58, in: 177 (juli 1999), p. 67; Lauriergracht 136, in: 178 (okt. 1999), p. 90; Nieuwe Nieuwstraat 19, in: 179 (november 1999), p. 109.

(Uit: Binnenstad 180, jan. 2000)

[Herplaatste geveltoppen]

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.