Waarderingskaart Beschermd Stadsgezicht

Op 1 januari 1999 is de binnenstad van Amsterdam aangewezen als beschermd stadsgezicht. Het belangrijkste rechtsgevolg is dat de gemeente verplicht is beschermende bestemmingsplannen voor dit gebied aan te wijzen. Voor elk gebied wordt een waarderingskaart gemaakt waarop waarop alle panden in drie waarderingscategorieën zijn aangegeven. Deze kaarten dienen als zelfstandig toetsingsinstrument uit de periode van vóór 1940.

Waarderingskaart Beschermd Stadsgezicht

Er staan drie ordes op:

Orde 1 omvat de gebouwen die op de rijks- of gemeentelijke monumentenlijst staan. Het gaat daarbij om ongeveer achtduizend panden.
Orde 2 omvat de gebouwen die weliswaar geen monument zijn, maar die wel een belangrijke bijdrage leveren aan het stadsbeeld. Behoud van die panden ten behoeve van het stadsbeeld is uitgangspunt. Het gaat om ongeveer zesduizend panden.
Orde 3 omvat de bouwwerken die wat schaal en detaillering betreft passen in de gevelwand, maar die geen architectonische of stedenbouwkundige meerwaarde hebben. Vervanging is in beginsel mogelijk. Hierbij gaat het om ongeveer tweeduizend panden.
Voorts staat op de waarderingskaart duizend panden die vervangen mogen worden. Vaak gaat het om gebouwen waarvan grote delen zijn verdwenen. De onbebouwde open plekken die op de kaart zijn aangegeven en die de continuïteit van de gevelwand op storende wijze doorbreken, moeten worden bebouwd.

Voor de ongeveer 9000 panden die na 1940 zijn gebouwd is op de kaart geen waardering aangegeven. Het uitspreken van een afgewogen oordeel over deze bebouwing is vanwege de jonge leeftijd lastig omdat de benodigde historische afstand en dus het overzicht dat nodig is voor een kwalitatief oordeel ontbreekt.
In de Nieuwmarktbuurt was een groot deel van de panden al wettelijk beschermd, de rest is voor het merendeel in de Orde 2-categorie opgenomen. In de Plantage hebben de gevelwanden die niet als monument zijn beschermd de waardering Orde 2 gekregen. Op de Oude zijde valt het merendeel van de panden vanwege de schaal en de homogeniteit ook in categorie 2.
Van de zesduizend panden die nu in Orde 2 vallen, zullen er duizend worden opgewaardeerd naar Orde 1.

(Uit: Binnenstad 183, juli 2000)

Hier treft u de waarderingskaarten als PDF-bestanden aan: [Middeleeuwse stadshart] [Haarlemmerbuurt en westelijke eilanden] [Westelijke binnenstad] [Zuidelijke binnenstad] [Oostelijke binnenstad] [Nieuwmarktbuurt] [Oostelijke eilanden] [Overzichtskaart]