Amsterdams Kroonlantaarn Comité

De kroonlantaarn op de Herenmarkt

Onze actie voor de terugkeer van de authentiek-Amsterdamse kroonlantaarn begint vruchten af te werpen. Eind januari werden op de Herenmarkt de bestaande lantaarnpalen model 1883 voorzien van kroonlantaarns.

De kroonlantaarn is de oorspronkelijke bekroning van de bekende Amsterdamse lantaarnpalen die sinds de jaren zeventig ontsierd worden door goedkoop ogende plastic kapjes. De kroonlantaarn is historisch correct, past beter bij de bestaande paal en is een verrijking van het straatbeeld. De lantaarn is in 1883, samen met de gietijzeren paal zelf, speciaal ontworpen voor de Amsterdamse binnenstad en wordt gesierd door de keizerskroon die op de Westertoren en op het stadswapen staat (zie Stad onder de Keizerskroon in: Binnenstad 184, sept. 2000). Terugkeer van de kroonlantaarn als bekroning van het "nieuwe standaard grachtenprofiel" geeft een duidelijk signaal dat de verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte onomkeerbaar is en bovendien moet aansluiten bij de kwaliteit van de historische stad zelf.

De kroonlantaarn op de Herenmarkt

Een eerste resultaat vond in december 1998 plaats, toen 20 exemplaren werden geplaatst op de door Simon Sprietsma heringerichte Westermarkt. En nu zijn er dan kroonlantaarns geplaatst op de Herenmarkt. Het zijn dezelfde lantaarns als op de Westermarkt, in Duitsland gemaakte replica's geschilderd in de bonte kleuren die op een tekening van het Bureau Monumentenzorg staan aangegeven.

Ter discussie staat nu de herinvoering van de kroonlantaarn op grotere schaal, bijvoorbeeld als standaard-historische lantaarn op de bestaande palen van 1883. Vooruitlopend daarop vindt in mei op de Prinsengracht bij de Leidsegracht een proef plaats van monochrome (in één kleur uitgevoerde) kroonlantaarns. Bij deze lantaarns zal het kroontje in dezelfde roodbruine kleur worden geschilderd als de rest van de lantaarn. In kleur uitgevoerd zou de kroonlantaarn een te groot "pretparkgehalte" hebben. Overigens is stadsvormgever Hans van Heeswijk van mening dat beter voor de versoberde Ritter-lantaarn kan worden gekozen, omdat deze lantaarn meer ingetogen is en een langere tijd toegepast is geweest op de lantaarnpalen dan de kroonlantaarn. Met dat argument is ook de huidige plastic kap te verdedigen, want die staat er nu ook al langer dan de kroonlantaarn ooit toegepast is geweest. Dit argument gaat voorbij aan het feit dat de kroonlantaarn met de paal van 1883 één ontwerp vormt, terwijl de Ritter-lantaarn niet speciaal is ontworpen voor deze lantaarnpaal. Iedereen kan op de Wester- en Herenmarkt zien hoe goed de kroonlantaarn bij de Amsterdamse lantaarnpaal past. Het Amsterdams Kroonlantaarn Comité blijft uiteraard de toepassing van de vrij forse kroonlantaarn op de massieve palen van 1883 bepleiten (liefst in kleur, maar dat is niet de hoofdzaak). Het gaat om de eenheid van paal en lantaarn. De lichtere Ritter-lantaarn kan het beste worden toegepast op de andere lantaarnpalen zoals de ranke Haagse paal van 1867 en de kleine Amsterdamse paal uit 1883 (de laatste zou opnieuw geïntroduceerd moeten worden). Deze kleine lantaarnpalen zijn vooral geschikt op smalle grachten en straten waar minder ruimte is. Het woord is nu aan de grachtenbewoners. De politiek zal pas na de proefplaatsing in mei een beslissing nemen.

Walther Schoonenberg

(Uit: Binnenstad 187, maart 2001)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.