Het hoogte-accent

Wethouder Duco Stadig, architect Pi de Bruyn en het Universiteitsbestuur zijn het er over eens: het Binnengasthuisterrein vraagt, ja schreeuwt, om een hoogte-accent, zo'n ijl, sierlijk, hoog boven de omringende daken uitrijzend gebouw. Een 'landmark' zei de wethouder.

Een 'minaretachtige toren van 40 meter' volgens het Stadsblad van 13 februari 2002. Is zo'n monument van eigentijdse scheppingsdrang ergens voor nodig? Het kostbaar uitgevoerde boekwerk "Stedenbouwkundige verkenningen Binnengasthuisterrein" waarmee in april 2000 de wethouder en de UvA de stedelijke gemeenschap probeerden te overdonderen noemde ook voor buitenstaanders begrijpelijke overwegingen: samenvoeging van bibliotheken, een modern kenniscentrum, bereikbaarheid, huisvesting van kostbare collecties en zo meer. Overtuigend voor het gevraagde, te massale bouwvolume was die argumentatie niet, maar het ging over wetenschappelijk verantwoord bibliotheekbeheer, en dat is een vakgebied. De vraag of Stadigs 'landmark' zou passen op het omstreden stukje middeleeuws Amsterdam heeft weinig te maken met het doelmatig functioneren van de Universiteitsbibliotheek, maar alles met een geldingsdrang die wel het Herostratoscomplex (*) wordt genoemd.

Geurt Brinkgreve

(Uit: Binnenstad 193, mei 2002.)

De Tempel van Artemis in Efeze (reconstructie)

(*) De omstreeks 560 v. Chr. gebouwde Tempel van Artemis in Efeze (Turkije) behoorde met de piramiden van Egypte, de hangende tuinen van Babylon, de Zeus van Phidias te Olympia, het mausoleum te Halicarnassus, de kolossus van Rhodos en de vuurtoren van Alexandrië tot de 'Zeven wereldwonderen'. Het Artemision was de grootste tempel van de Griekse wereld (110 bij 55 meter) en de eerste die bijna geheel uit marmer vervaardigd was. De tempel was niet alleen beroemd om de afmetingen, maar ook om een magnifiek standbeeld van Artemis. Het standbeeld van de godin van de wilde natuur bestond uit goud, ebbehout, zilver en zwarte steen.
De tempel brandde in 356 v. Chr. af. Het vuur werd aangestoken door een geestelijk gestoorde, genaamd Herostratos, welke op deze wijze bekendheid voor zijn persoon probeerde te krijgen. Dat is gelukt: sindsdien spreken we van het Herostratoscomplex als we de ziekelijke drijfveer om af te branden om beroemd te worden, willen omschrijven.