![]() |
De mirakelkolom zoals deze een paar jaren voor de Wijde Kapelsteeg heeft gestaan. |
Het ‘Mirakel van
Amsterdam’ trok vele bedevaartgangers, waaronder de keizers Maximiliaan en Karel V.
Volgens de traditie is dit de oorzaak geweest van de keizerskroon op het stadswapen. Zeker is
dat de bedevaarten een belangrijke factor hebben gevormd in de opkomst van Amsterdam.
Nog steeds vindt jaarlijks in maart de Stille Omgang plaats ter ere van het Sacramentsmirakel
van 1345. Na de Alteratie van 1578 werd het van zijn altaren, beelden en sieraden ontdane
gebouw eerst gebruikt als paardenstal en pakhuis, en vervolgens ingericht als Hervormde
Kerk.
In 1890 werd de Kapel gesloten wegens bouwvalligheid. Een felle controverse ontstond over
het voornemen van het Hervormde Kerkbestuur om het waardevolle monument te slopen. Het
Gemeentebestuur van Amsterdam verloor echter het proces over de eigendom en bij gebrek
aan wettelijke bescherming was in 1908 de afbraak niet meer tegen te houden. Wel liet het
Gemeentebestuur de gebeeldhouwde natuurstenen fragmenten opslaan met de bedoeling deze
later ergens te herplaatsen. Na herhaalde verhuizingen, waarbij de kwetsbare
natuursteenblokken werden beschadigd, kwamen deze terecht op het erf van de voormalige
synagoge Uilenburg, samen met vele andere fragmenten van gesloopte monumenten.
![]() |
De mirakelkolom, ingepakt in een ijzeren frame op een opslagterrein bij het Ventilatorgebouw van de IJ-tunnel in Amsterdam-Noord (foto: Projectbureau NZ-lijn) |
![]() |
Detail van de ingepakte mirakelkolom (foto: Projectbureau NZ-lijn) |
De ‘kolommen van de Nieuwezijds Kapel’ zijn sinds 1908 een slepende kwestie geweest die
van tijd tot tijd ook in de gemeenteraad ter sprake kwam. Het was de stichting Amsterdam
Versierd die het initiatief nam voor een oplossing. Met behulp van ‘werkers met behoud van
uitkering’ slaagde de beeldhouwer Hans ’t Mannetje erin uit het nog aanwezige
oorspronkelijke materiaal één van de kolommen weer samen te stellen en te repareren.
Dankzij de medewerking van de gemeentelijke diensten werd hiervoor een plaats gevonden in
de naaste omgeving van het verdwenen monument. Uit giften van bedrijven en particuliere
fondsen is het nodige bedrag bijeengebracht.
De stichting Amsterdam Versierd is van mening dat op deze wijze een zinvolle verrijking van
het stadsbeeld tot stand werd gebracht; het betreft een object van grote cultuurhistorische
waarde dat bovendien voor duizenden deelnemers aan de jaarlijkse Stille Omgang een
emotionele betekenis heeft en een eerbewijs vormt aan de gemeentebestuurders die in een tijd
zonder wettelijke monumentenbescherming het mogelijke deden om de fragmenten te
behouden.
Bij de voorbereiding van de NZ-lijn, in het bijzonder van het kolossale station Rokin, stond de
Mirakelkolom in de weg. De zandstenen segmenten hebben een gewant betonnen kerk
gekregen en een fundering op beton/sale op de traditionele diepte van 13 meter. De kolom is
solide ingepakt, losgezaagd van de fundering en vervoerd naar het opslagterrein van het
projectbureau NZ-lijn. Daar ligt het kwetsbare monument van middeleeuwse devotie te
wachten op mogelijke herplaatsing aan de rand van het metrostation.
Geurt Brinkgreve
Naschrift:
Uit telefonisch contact met het Projectbureau Noord/Zuidlijn in juni 2001 is gebleken dat de Mirakelkolom
is weggehaald in verband met de bouw van het metrostation Rokin: de kabels moesten tijdelijk verplaatst worden
naar het trottoir en dus was er geen ruimte meer voor de (fundering van) de Mirakelkolom.
Het Projectbureau heeft onze vereniging toen verzekerd dat de kolom na de voltooiing van het
metrostation terugkomt.
Redactie
(Uit: Binnenstad 203, december 2003)
Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.
Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.
Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.