Boekbespreking

Amsterdam. Monumenten & Archeologie 3

Pleidooi voor het Wibauthuis als monument

Het onlangs verschenen deel 3 van de serie Amsterdam. Monumenten & Archeologie, jaarboek van het bMA (*), bevat wederom een aantal zeer lezenswaardige artikelen. Dat ik er het stuk van Vincent van Rossem over het Wibauthuis uitkies om nader op in te gaan, komt omdat het recente maar afgewezen voorstel om die door velen – ook door mij – verfoeide beton-en-glas-kolos onder bescherming van de monumentenwet te brengen, mij volstrekt misplaatst voorkwam.

Van Rossem maakt in een heldere uiteenzetting duidelijk waarom ik ongelijk had, en ook: waar die afkeer vandaan kwam. Hij schrijft: “Daar is een stedenbouwkundig ensemble ontstaan, de Raad van Arbeid, het Belastingkantoor en het Wibauthuis, dat zonder meer buitengewoon boeiend genoemd kan worden. Het herinnert aan een tijd waarin architectuur niet alleen een beeldbepalend element was in het stadsbeeld, maar ook een visie op de maatschappij verbeeldde. De architecten Blaauw, Friedhoff en Gawronski voeren aan de kop van de Wibautstraat nog altijd een debat over wat eigenlijk bouwkunst is.”
“Het Wibauthuis geeft perfect uitdrukking aan de ontwikkeling van het technische beheer van de stad zoals zich dat sinds 1850 had ontwikkeld. Het was in zekere zin het technische hoofdkantoor van de Amsterdamse sociaal-democratie … zakelijk en zeer eigentijds.”
Het Wibauthuis was voor mij zoveel als het vijandelijke hoofdkwartier. In de visie van de heren daar was voor wat ik kwam bepleiten, herstel en hergebruik van oude gebouwen, geen plaats. We leven toch niet in een museum was een vaste opmerking. Dat het functionele toekomstbeeld van cityvorming en verkeersdoorbraken uit de jaren ’dertig enkele decennia later hopeloos verouderd zou zijn, dat ging er niet in. Van Rossem noemt vijf hoofdpunten van de naoorlogse architectuur in Amsterdam: het GAK-gebouw van Merkelbach, het Stationspostkantoor van Elling, de Nederlandsche Bank van Duintjer, het Andreasziekenhuis, ook van Duintjer en het Wibauthuis. Het gebouw van Elling zal gesloopt worden, het Andreasziekenhuis ook, de Nederlandsche Bank is onherstelbaar uitgebreid. Het voortbestaan van het GAK-gebouw is onzeker en nu is er dan ook sprake van de sloop van het Wibauthuis. “Dat is niet alleen een bouwkunstig drama. Daarmee verdwijnt namelijk ook het gebouw dat symbolisch is voor de lange periode waarin Amsterdam op het gebied van volkshuisvesting en het stedelijk beheer de toonaangevende stad in Nederland was, zo niet in Europa”.
Aan die visie op heden en toekomst van de stad was het historische Amsterdam bijna bezweken. In de jaren ’zestig-’tachtig van de twintigste eeuw is in Amsterdam een ander toekomstbeeld voor de oude stad tot ontwikkeling gekomen. Daarvan is het Wibauthuis niet langer het middelpunt en symbool.

Geurt Brinkgreve

(*) Amsterdam. Monumenten & Archeologie 3, onder redactie van J. Gawronski, F. Schmidt en M.-Th. van Thoor, Amsterdam 2004. 144 pagina’s. Prijs € 17,50.

(Uit: Binnenstad 208, november 2004)

Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.

Reacties

Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.

Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.