Kroonlantaarn komt op de hoofdgrachten!

Het stadsdeel-Centrum heeft in januari 2006 besloten de kroonlantaarn te plaatsen op de belangrijkste grachten van de Amsterdamse binnenstad. De lantaarn komt in de plaats van de plastic kapjes uit de jaren zeventig op de antieke lantaarnpalen model 1883. Al in februari begint de vervangingsoperatie, die vier jaar gaat duren.

Plattegrond met de door de deelraad aangenomen plaatsingsvariant 'B3 min': variant B3 van het Kroonlantaarncomité, minus enkele 'bijzondere locaties'. Paars: kroonlantaarn, groen: Ritterlantaarn.

Het stadsdeelbestuur had aan de deelraad voorgesteld de kroonlantaarn te plaatsen op bijzondere locaties als het Spui, Rembrandtplein, Leidseplein en Nieuwmarkt en op de hoofdgrachten en enkele radiaalgrachten van de 17de-eeuwse grachtengordel: Singel, Heren-, Keizers- en Prinsengracht, Leidse-, Spiegel- en Reguliersgacht en de Amstel tussen de Munt en de Hogesluis. Dat zijn 1.400 kroonlantaarns tegen 2.800 Ritterlantaarns in de rest van de binnenstad. Dat voorstel werd behandeld in de raadscommissie Openbare Ruimte op 12 januari 2006.
Ondergetekende sprak in namens het Kroonlantaarncomité en bepleitte een variant van circa 1.750 lantaarns: bovenstaande locaties plus de Brouwersgracht, Blauwburgwal en Leliegracht, Kloveniersburgwal en Geldersekade en OZ Voor- en Achterburgwal, met het argument dat deze grachten eveneens hoofdgrachten zijn én beschikken over de paal 1883 waarop de kroonlantaarn thuishoort. De deelraad besloot met een ruime meerderheid aldus. Al met al een heel mooi resultaat van de actie voor de terugkeer van de kroonlantaarn in het stadsbeeld, die in 2000 begon met de oprichting van een comité van aanbeveling bestaande uit bekende Amsterdammers.
De eerste nieuwe kroonlantaarns worden al in februari geplaatst, op de Reguliersgracht tussen Prinsengracht en Falckstraat. Dit is een toepasselijke plaats, omdat de demping van de Reguliersgracht in 1900 op het nippertje kon worden tegengehouden. Het pleidooi van Jan Veth tegen de demping was het begin van de strijd voor het behoud van de binnenstad. De herstelbeweging die hieruit voortvloeide, resulteerde in 1999 in de aanwijzing van de binnenstad als ‘beschermd stadsgezicht’. De kroonlantaarn beschouw ik als de kroon op die strijd.

Walther Schoonenberg

(Uit: Binnenstad 215, februari 2006)