Spoedprocedure vervangt voorbescherming

Het stadsdeel Amsterdam-Centrum heeft op verzoek van de vereniging de Monumentenverordening aangepast. Het is nu mogelijk voor belanghebbenden, waaronder de vereniging, formeel te verzoeken de in de verordening opgenomen spoedprocedure toe te passen. Daardoor wordt tegemoet gekomen aan ons bezwaar dat de spoedprocedure een belangrijk nadeel heeft ten opzichte van de voorbescherming.

Het stadsdeel had eerder al afgezien van een voorbeschermingsregiem van panden waarvoor de gemeentelijke monumentenstatus is aangevraagd. De Monumentenwet laat alleen voorbescherming van rijksmonumenten toe. Het stadsdeel zag af van voorbescherming bij gemeentelijke monumenten, omdat daarvan soms misbruik wordt gemaakt om ‘ontwikkelingen te frustreren’. Belanghebbenden kunnen namelijk om een bouwplan dwars te zitten voor het behoud van een niet-monumentaal pand pleiten. In een reactie heeft de vereniging laten weten dat niet juist te vinden. Ook al wordt er dan af en toe misbruik van gemaakt, de voorbescherming is de enige mogelijkheid om onomkeerbare schade aan monumentale panden te voorkomen.
Om in de ontstane leemte te voorzien en te voorkomen dat panden gesloopt of beschadigd worden tijdens de plaatsingsprocedure heeft stadsdeelwethouder Frankfurther gekozen voor de mogelijkheid van een zogenaamde ‘spoedprocedure’: binnen 48 uur kan een pand gemeentelijk monument worden.
Tijdens de commissievergadering stelden wij daarentegen dat de spoedprocedure niet het bezwaar zou wegnemen dat een kwaadwillende wethouder een spoedprocedure zou kunnen weigeren, terwijl de voorbescherming automatisch geldt wanneer derden een aanvraag indienen: “Bij de huidige wethouder is dat geen probleem, maar een volgende wethouder heeft misschien minder oog voor monumentale waarden.”
De wijziging van de Monumentenverordening die nu is doorgevoerd, houdt in dat ook belanghebbenden formeel kunnen verzoeken om aanwijzing en om toepassing van de spoedprocedure. Dit is expliciet in het nieuwe derde lid van artikel 3 opgenomen.

Walther Schoonenberg

(Uit: Binnenstad 216, maart 2006)