Herengracht 233: een reactie

In Binnenstad 233 sprak Gustav Leonhardt zijn ongenoegen uit over de wijziging van de ramen in de gevel van Herengracht 233 (zie: Van kwaad tot erger). Drie foto’s illustreren zijn punt: de eerste foto laat de oude toestand zien met beneden negentiende-eeuwse en daarboven achttiende-eeuwse ramen, de tweede foto is een simulatie van hoe het volgens Leonhardt had moeten worden – namelijk herstel van het achttiende-eeuwse gevelbeeld door aan te sluiten bij de bestaande ramen – en een derde foto geeft de nieuwe toestand weer met een merkwaardige raamverdeling waarin vierkante en zelfs horizontale ruitjes voorkomen. Alle bestaande vensters zijn vervangen.

Oude situatie in 1996 met 18de-eeuwse vensters boven en 19de-eeuwse ramen beneden.	Geretoucheerde foto, waarbij de roedenverdeling boven is doorgetrokken naar beneden.	Nieuwe situatie in 2009: de nieuw aangebrachte ramen met vierkante ruiten.

Leonhardt spreekt in zijn brief schande van het Bureau Monumenten & Archeologie (BMA) dat een dergelijke gevelwijziging kennelijk toestaat.

Naar aanleiding van de klacht heb ik contact gehad met stadsdeel Amsterdam-Centrum, de monumentenadviseur van BMA en het betrokken architectenbureau van Dik Smeding. Deze kwestie blijkt een bijzonder geval te zijn waarin voor de gevelwijziging een vergunning is verleend op grond van verkeerde informatie. Het architectenbureau heeft bouwtekeningen van de ‘oude toestand’ ingediend waarop echter al de nieuwe raamverdeling was ingetekend. Hierdoor is het verwijderen van de negenruits-ramen niet beoordeeld terwijl feitelijk wel vergunning is verleend.

Het architectenbureau heeft in een e-mailcorrespondentie toegegeven dat de tekening van de oude toestand niet klopte met de werkelijkheid, maar dat zou geen bewuste poging tot misleiding zijn geweest, maar een ‘fout’. Opzet of niet, bij BMA is men op de hoogte van het feit dat men op het verkeerde been is gezet door verkeerde tekeningen. Wij hebben aan stadsdeel Centrum gevraagd welke maatregelen er nu genomen gaan worden. Moet de oude toestand niet worden hersteld als de vergunningaanvraag op basis van verkeerde tekeningen heeft plaatsgevonden? De reactie van het stadsdeel was dat dit zou worden besproken, maar tot op heden hebben wij daar nog geen verdere reactie op gekregen. Uit ervaring weten wij dat men op ingewikkelde vragen doorgaans ook geen antwoord krijgt.

In een vervolgdiscussie met het architectenbureau bleek dat men daar niet wist hoe je voor de ramen van een Amsterdamse grachtengevel een goede roedeverdeling maakt. Er is door Gustav Leonhardt een goed boek over geschreven (Amsterdams Onvoltooid Verleden) dat mogelijk nog, in ieder geval antiquarisch, te verkrijgen is.

Walther Schoonenberg

Eerder artikel:
[Herengracht 233: Van kwaad tot erger] (Binnenstad 233)

(Uit: Binnenstad 235, augustus 2009)