Texelsche Kade teruggevonden

Op de Prins Hendrikkade tegenover het Centraal Station werd vorig jaar de historische walmuur van het Open Havenfront teruggevonden, die tot in de negentiende eeuw de grens vormde tussen de stad en het IJ. Dit deel van de Prins Hendrikkade heette toen Texelsche Kade. In de zomer van 2018 hebben archeologen de resten opgegraven, het afgelopen jaar is de teruggevonden muur gedocumenteerd.

Texelse Kade (Foto: Gemeente Amsterdam)

Begin 2018 is de gemeente begonnen met de uitvoering van het project ‘De Entree’ voor het Centraal Station, waarbij de oeverlijn van de Prins Hendrikkade – mede door toedoen van de VVAB – een flink stuk naar achteren wordt teruggelegd om meer ruimte voor het water te creëren en het eilandkarakter van het Stationseiland te benadrukken. (*) Bij werkzaamheden op het stuk Prins Hendrikkade tussen de Martelaarsgracht en het Damrak is in de zomer van vorig jaar een stuk historische kademuur gevonden.
De Texelsche Kade werd in 1682 aangelegd in opdracht van burgemeester Johannes Hudde (1628-1704), die ook het systeem van sluizen in de stad perfectioneerde. Deze stenen kademuur verving een eerdere houten beschoeiing. Omdat de kade veel te verduren kreeg door storm, aanvaringen van schepen en door de belasting van scheepsladingen die hoog op de kade werden opgestapeld, was de nieuwe kademuur wel een meter dik en werd deze verstevigd door steunberen die aan de binnenzijde van de muur om de zes meter waren aangebracht. De ruimte daartussen was opgevuld met een zwaar kleipakket.

In de jaren ’70 van de negentiende eeuw kwam aan het havenkarakter van de buurt abrupt een einde door de aanleg van het stationseiland en het Centraal Station. Door de aanleg van het Prins Hendrikplantsoen op de aanplemping van het Open Havenfront is de walmuur onder de grond verdwenen. De laatste jaren was er van dit plantsoen niets meer over door de kap van de bomen en asfaltering ten behoeve van de aanleg van een busstation. Met de herinrichting van het gebied wordt het oude karakter van vóór de aanleg van het plantsoen enigszins hersteld, ter blijvende herinnering aan het oude Open Havenfront.

Toen de walmuur werd ontdekt hebben de archeologen van de gemeentelijke dienst de muur gedocumenteerd. De muurresten konden deels ter plaatse worden bewaard: de nieuwe walmuur komt een paar meter noordelijker te liggen.

Walther Schoonenberg

Illustraties: Gemeente Amsterdam en Max Bögl & Partners

Literatuur
(*) VVAB blij met vergroting Open Havenfront in: Binnenstad 270 (mei/juni 2015).

(Uit: Binnenstad 293, mei/jun./jul. 2019)