Een brug te ver

The Bridge

Vanaf 1 januari 2017 geldt een stop op hotelontwikkeling in de binnenstad van Amsterdam. Met veel bombarie is aangekondigd dat er nu toch echt een eind zou komen aan de negatieve spiraal richting ‘themapark tippeltoerisme’. Door de toename van hotels in de binnenstad tegen te gaan hoopt de gemeente de toeristenstroom naar andere stadsdelen of misschien wel naar de regio te draineren. Bezoekers die buiten de binnenstad verblijven zullen eerder geneigd zijn om daar in de omgeving te blijven plakken. Althans, zo werkt het in theorie.

Amstel 107-111 / Nieuwe Prinsengracht 2-4

Desalniettemin is het aantal hotelkamers in Amsterdam de laatste paar jaar drastisch toegenomen, ook in de binnenstad. De gemeente kan immers niet zomaar een beperking invoeren als er nog ondernemers zijn die bepaalde rechten hebben verworven, waar die beperking afbreuk aan doet. Voor een aantal te ontwikkelen hotels waren al afspraken gemaakt met de gemeente. Trouwe lezers van Binnenstad zullen zich ongetwijfeld de zaak van de VVAB tegen de Heinekenhoek herinneren. Ondanks de zogenaamde stop op hotelontwikkeling kon het plan voor dit hotel aan het Leidseplein als gevolg van lopende afspraken gewoon doorgang vinden. De andere hotels die al afgesproken waren zijn hotel Spa Zuiver, hotel ’t Mandje, stadswerf Oostenburg en Geldersekade 30-34. Daarnaast maakt de gemeente nog uitzonderingen voor bijzondere hotelinitiatieven. Het gaat dan om hotels die een exceptionele bijdrage leveren of onlosmakelijk met een bepaalde locatie verbonden zijn. Voorbeeld daarvan is het voormalige Paleis van Justitie aan de Prinsengracht 432-436, binnenkort buitengewoon luxe hotelaccommodatie. Zo definitief is het einde van de nieuwe hotelontwikkeling in de binnenstad dus helemaal niet.

De zaken lijken nu nog genuanceerder te liggen dan uit het voorgaande al blijkt. Het enige rechtsgeldige middel waarmee de gemeente direct invloed kan uitoefenen op het eigendom van particulieren die een onderneming willen vestigen in hun vastgoed is het bestemmingsplan. Bestemmingsplannen geven aan hoe bepaalde panden en gebieden wel of niet gebruikt mogen worden. Op legio plaatsen staat het bestemmingsplan het gebruik van een pand als hotel toe. in de meeste gevallen zal daar inmiddels daadwerkelijk een hotel gevestigd zijn. Ook geeft dit plan de eigenaar van zo’n pand een verworven recht. Als het bestemmingsplan gebruik als hotel toestaat kan er op die plek een hotel ontwikkeld worden, mits dat hotel voldoet aan de additionele regels uit dat bestemmingsplan. Zo zijn er bijvoorbeeld additionele regels voor de maximale bouwhoogte of bouwlagen waarop geen hotelbestemming van toepassing is.

De werkelijke inhoud van de zogenaamde hotelstop in Amsterdam is: als aan alle bovenstaande ‘voorwaarden’ niet voldaan wordt, dan zal de gemeente niet meewerken aan de ontwikkeling van nieuwe hotels in de binnenstad. nu de hotelstop in plaats van een ijzeren vuist vooral een fluwelen handschoen blijkt te zijn is het zaak de gemeente ook echt aan haar voornemens te houden. Helaas blijkt de fluwelen handschoen al snel uit elkaar te rafelen, want de VVAB heeft geconstateerd dat de gemeente ondanks alles toch nog meewerkt aan hotelontwikkeling.

The Bridge

Naast Carré, niet ver van de Magere Brug, staat op de hoek van de nieuwe Prinsengracht en de Amstel een verzameling gebouwen die vroeger hotel the Bridge herbergde (zie Binnenstad 294). Dat hotel bestaat inmiddels niet meer, maar de eigenaar van de panden wil op het achterterrein nieuwbouw vestigen met ruimte voor in totaal 83 hotelkamers. Volgens het bestemmingsplan is deze uitbreiding niet mogelijk. Allereerst wordt de geldende bouwhoogte ruimschoots overschreden. Daarnaast wordt er nu creatief geschoven met bouwlagen die de bestemming ‘wonen’ hebben. Door eerst een aparte vergunning af te geven voor de sloop van het achterterrein hoopt de gemeente die bouwhoogte te kunnen omzeilen. Ondanks bezwaar van de VVAB is die vergunning verleend en de sloop inmiddels uitgevoerd. Vervolgens is vergunning verleend om dat achterterrein te bebouwen met een veel hoger dan toegestaan bouwvolume. Daarbij doet men net alsof alleen dat volume ertoe doet en niet van belang is wat daarin gevestigd wordt. Zo hoopt men het fluwelen ‘restrictieve’ hotelbeleid alsnog te omzeilen. De VVAB heeft beroep aangetekend tegen deze vergunning. Als zelfs dit initiatief medewerking vindt, kan er niet langer gesproken worden van beperking van hotelontwikkeling in de binnenstad. in dat geval is het hotelbeleid niets meer dan een publiciteitsstunt, bedoeld voor bewoners en verenigingen als de VVAB.

Bas Vermeij

(Uit: Binnenstad 296, jan./febr. 2020)