Sloop satelliettoren Nederlandsche Bank

De sloop van de satelliettoren van de Nederlandsche Bank op het Frederiksplein is afgerond. De Nederlandsche Bank (DNB) is haar kantoorkolos, officieel aan Westeinde 1, grondig aan het renoveren naar een ontwerp van Francine Houben van architectenbureau Mecanoo. Het bankgebouw ondergaat een belangrijke verandering. (1)

Afbraak satelliettoren Nederlandsche Bank in het verlengde Utrechtsestraat (foto: W.S., oktober 2021)

De Nederlandsche Bank krijgt een opener karakter. Aan de zijde van het Frederiksplein komt onder meer een openbaar toegankelijk informatiecentrum. Maar het meest bijzonder is wel het besluit om de in 1990 naar ontwerp van architect J. Abma gebouwde cilindervormige satelliettoren af te breken. De sloop is eind 2020 begonnen en werd in juli 2021 voltooid.

Door de afbraak van de ronde toren wordt het oorspronkelijke ontwerp van Marius Duintjer grotendeels hersteld, wat voor zowel voor het stadsgezicht als het gebouw zelf een verbetering is. Duintjer had de vierkante hoogbouw in 1960 bewust buiten de zichtas van de Utrechtsestraat geplaatst. De satelliettoren van Abma kwam daardoor paradoxaal genoeg juist precies in de lijn van de Utrechtsestraat te staan. Iedereen kan nu met eigen ogen zien dat het stadsgezicht er met de sloop van de toren enorm op vooruit is gegaan.

Vincent van Rossem heeft eens gezegd gezegd dat DNB door de uitbreiding van Abma niet op de monumentenlijst is geplaatst: 'De Nederlandsche Bank wordt na de fatale uitbreiding niet meer monument waardig geacht'. (2) Zou dat na het herstel van de kwaliteiten van het oorspronkelijke ontwerp toch nog gebeuren? Als de renovatie straks klaar is, kunnen we het gebouw vergelijken met het historische beeld uit 1968. Wellicht - hopelijk - zou dat bij het publiek tot een herwaardering van het bouwwerk kunnen leiden en daarmee ook een monumentenplaatsing rechtvaardigen.

Overigens gaat de ronde toren van Abma niet verloren. Hij is voorzichtig gedemonteerd en ligt nu opgeslagen om elders opnieuw opgebouwd te kunnen worden. De verbouwing van DNB op het Frederiksplein zal eind 2023 gereed zijn.

Walther Schoonenberg

Voetnoten:
1 Gert Eijkelboom, De Nederlandsche Bank: Van Westeinde naar Frederiksplein, Binnenstad 297
2. Vincent van Rossem, Top-honderd na oorlogse bouwkunst, Binnenstad 226

(Uit: Binnenstad 304, jun./aug. 2021)