Kentering

Kentert het getij in de binnenstad werkelijk van sloop naar herstel? Wel neemt het aantal restauraties toe, maar ook de gaten, bouwvallen en schaalverstorende bouwsels groeien in tal en last, misschien nog sneller. Toch stond de zaak er 15 jaar geleden slechter voor dan nu.

Veel plannen stonden toen alleen nog op papier en werden intern als 'noodzakelijke vernieuwing in de nabije toekomst' aanvaard. Protesten kwamen alleen uit de Heemschuthoek. Nu is het resultaat zichtbaar, terwijl de noodzaak niet meer spreekt en de weerstand breder en feller wordt. Over woningverbetering en het indammen van de verkeerserosie wordt hevig gediscussieerd. In feite werken de oude plannen nog dóór, met het daaraan voorafgaande voorval.

Zonder buitenparlementaire acties schijnt het niet meer mogelijk te zijn het vastgeroeste roer in beweging te krijgen. Ordelievende burgers vinden het nu eenmaal passender om volgens een verouderde koers op de klippen te lopen dan om twijfel te uiten aan het gezag van falende bestuurders. Ieder kan immers met zijn eigen ogen zien dat het misgaat wanneer het overheidsgeld blijft stromen naar verkeerswerken - die weer verkeersaantrekkende bedrijfsgebouwen uitlokken - in plaats van naar de verbetering van het woonmilieu. Toch zal die kentering moeten komen door de dwang der omstandigheden: van het vastrakende autoverkeer en de inzakkende huizen.

Wij zijn dus wel in een periode van kentering, maar de weegschaal wiebelt nog heen en weer. In deze onzekere situatie heeft het monumentenzorgwerk een pioniersfunctie gekregen waarop de beschikbare middelen niet berekend zijn. Waar gerestaureerd wordt keert het vertrouwen terug dat de buurt niet voor afbraak is bestemd. Dat is de grote betekenis van elke nieuwe herstelactiviteit.

Stichting De Pinto

Deze gedachte is ook de belangrijkste beweegreden geweest voor de oprichting van de 'Stichting de Pinto' voor het Nieuwmarktgebied. De stichting heeft tot doel de herinnering levend te houden aan de gastvrijheid die immigranten in het bijzonder van Portugees Israelitische en Armeense afkomst, in de loop der eeuwen in Amsterdam hebben genoten. De stichting wil daartoe het huis de Pinto restaureren en de aangrenzende terreinen weer met woningen bebouwen ten behoeve van de buurtbewoners. Het huis de Pinto zou dan de functie van buurtcentrum kunnen krijgen. Na de strijd om de herziening van het bestemmingsplan, die nu toch goede resultaten belooft te krijgen, wil de Stichting de Pinto de stap doen naar het concrete herstelwerk, en daarmee een gedenkteken tot stand brengen voor de gastvrijheid van Amsterdam. Slaagt dit plan, dan is in de Lastage, het meest omstreden gebied van Amsterdam, de kentering inderdaad een feit geworden, want de Lastage was drie jaar geleden nog een verloren zaak, het huis de Pinto incluis.

Geurt Brinkgreve

(Uit: De Lamp van Diogenes 17, juni 1971)