NACO-huisje terug in Amsterdam

Het NACO-huisje (van de scheepvaartafdeling van de Noordhollandsche Autocar Onderneming) is na 17 jaar weer terug in Amsterdam. Op 13 december 2021 werd dit historische gebouwtje min of meer op zijn oorspronkelijke locatie teruggeplaatst. Het markante bouwwerk is gerestaureerd door Stadsherstel.

Het NACO-huisje keert terug in Amsterdam (foto Stadsherstel / Jan Reinier van der Vliet)

Het NACO-huisje of Minangkabause huis werd in 1919 ontworpen voor J.E. Koppe's Scheepsagentuur, een rederij die vanuit haar kantoor op palen kaartjes verkocht voor pleziertochten naar plaatsen aan het IJsselmeer en beurtvaarten organiseerde naar o.a. Marken. In verband met de werkzaamheden voor de herinrichting van het gebied achter het Centraal Station moest het huisje in 2004 haar plaats aan steiger 7 verlaten. Met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werd toen afgesproken dat dit rijksmonument alleen kon worden weggehaald mits het markante huisje weer een plek in Amsterdam zou krijgen. Het huisje werd tijdelijk opgeslagen in Zaandam en er werden allerlei herbouwplannen bedacht die echter niet doorgingen. Dankzij Stadsherstel wordt de gemeentelijke belofte nu alsnog waargemaakt. In 2016 startte Stadsherstel een crowdfundactie, zodat de restaurerende instelling het houten huisje kon aankopen en restaureren. (Zie bijv. de Waterleidingpanden, ook hier slaagde Stadsherstel erin een belofte van de gemeente alsnog waar te maken.) De restauratie behelsde onder meer de terugkeer van de 'buffelhoorns' die de dakrand sierden. Het herstel is overigens nog niet helemaal voltooid. Dat zal volgend jaar gebeuren, wanneer bijvoorbeeld ook de oranje daktegels weer op het dak terugkeren.

Minankabau-bouwtrant

Het gebouwtje op zijn oorspronkelijke locatie (foto Bureau Monumentenzorg)

Architect La Croix ontwierp het NACO-huisje in Amsterdamse School stijl, met koloniale en Scandinavische elementen, en ook kenmerken van middeleeuwse huizen. Karakteristiek is vooral het zadeldak, geïnspireerd op de minankabau-bouwtrant, dat schuin naar voren hellend is uitgebouwd. Sinds 1960 was het gebouwtje in gebruik als kantoor van de scheepvaartafdeling van de NACO, de Nederlandsche Auto Car Onderneming, waardoor het bekend raakte als het 'NACO-huisje'. In 2002 werd het unieke object ingeschreven in het rijksmonumentenregister. De redengevende omschrijving noemt het voormalig cargadoorskantoor 'van algemeen belang wegens architectuurhistorische waarde met name de op Nederlands-Indische stijlvormen geïnspireerde kap, alsmede van belang vanwege de bijzondere situering aan het IJ. Tevens van belang vanwege de zeldzaamheidswaarde.'

Filmpje van de terugkeer naar Amsterdam

De nieuwe locatie van het NACO-huisje is iets oostelijker dan voorheen, nabij brug 486, naast de nieuwe pontsteiger voor de veerdienst naar de Meeuwenlaan. Mogelijk gaat het Scheepvaartmuseum het huisje huren als opstappunt voor museumboten die onder andere de Hermitage, Artis en de Hortus aandoen.

[Meer lezen]

(WS, 13/12/2021)