Huursector in monumenten wordt bedreigd

Erfgoedorganisaties zijn uiterst bezorgd over de voorgenomen wijzigingen van de puntentelling voor de huren van monumenten. Een gevolg van dit beleid kan zijn dat de restaurerende instellingen niet kunnen voortbestaan en dat er een einde komt aan de huursector in woonhuismonumenten.

Huurwoningen in de Utrechtsestraat (foto Stadsherstel)

Het gaat om wijzigingen die minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) wil doorvoeren in het woningwaarderingsstelsel in het kader van de Wet Betaalbare Huur. Een onderzoeksbureau heeft de gevolgen van de voorstellen in opdracht van de minister in beeld gebracht. De huren van rijksmonumentale huurwoningen mogen nu nog met 50 punten verhoogd worden. De Jonge wil dit vervangen door een huuropslag van 30% als er sprake is van een nieuwe huurder. Het onderzoeksbureau komt tot de conclusie dat dit leidt tot een verslechtering van het jaarlijkse exploitatieresultaat voor verhuurders van deze woningen.

De Samenwerkingsorganisatie Monumenteneigenaren (SOM), de Federatie Instandhouding Monumenten (FIM) en het Landelijk Hofjesberaad luiden daarover de noodklok. "Toekomstige huren van rijksmonumentale woonhuizen dalen door de voorstellen dusdanig, dat onderhoud, renovatie en verduurzaming van deze panden", schrijven de organisaties in een persbericht, "onbetaalbaar wordt voor maatschappelijke vastgoedorganisaties" als Stadsherstel, Hendrick de Keyser, etc. Het voortbestaan van deze restaurerende instellingen kan dan in gevaar komen. In tegenstelling tot commerciële ondernemingen keren deze maatschappelijke organisaties zonder winstoogmerk geen rendement uit, maar investeren zij de binnenkomende huren in onderhoud en renovatie en in toenemende mate in verduurzaming.

Ook particuliere eigenaren hebben met deze problematiek te maken. Het gevolg van het beleid van minister De Jonge kan zijn dat de huursector in monumenten verdwijnt. Als het niet meer mogelijk is de kosten van onderhoud, renovatie en verduurzaming te verdisconteren in de huren zullen de huurwoningen verdwijnen in de koopsector. De erfgoedorganisaties vragen de Tweede Kamer de huidige regel voor monumenten te handhaven dan wel een huuropslag gedifferentieerd toe te passen. "Dit is nodig om de exploitatie van monumenten te kunnen waarborgen en met name onze monumentale binnensteden aantrekkelijk te houden voor bewoners en bezoekers."

Nieuwe jurisprudentie

Bovenop de voorgenomen wijzigingen in het puntenwaarderingsstelsel komt nog de uitspraak van de kantonrechter in een geschil over dubbel glas in een huurwoning in de Utrechtsestraat. De eigenaar had al een vergunning voor het plaatsen van dubbel glas in de bestaande schuiframen. Het geschil ging over de vraag wie daarvan de rekening moest betalen. De eigenaar wilde zijn aanzienlijke investering (35.000 euro) doorberekenen in de huurprijs maar daar was de huurder het niet mee eens. De rechter heeft nu geoordeeld dat enkel glas in een monument als een gebrek moet worden gezien. De eigenaar moet dat op eigen kosten verhelpen en mag daar niet de huren voor verhogen. Ook deze nieuwe jurisprudentie kan gevolgen hebben voor de huursector in monumenten. De eigenaar gaat mogelijk in hoger beroep tegen deze uitspraak.

[Uitspraak] (2 februari 2024)

(WS, 17/2/2024)