Wel of niet varen op de Singelgracht

Brug 84, de brug over de Singelgracht tussen de Ferdinand Bolstraat en het Weteringcircuit, verkeert in heel slechte staat. Vervanging is noodzakelijk, daarover is iedereen het eens. Het is de laagste brug in de Singelgrachtroute. Iets grotere boten, waaronder rondvaartboten, kunnen er niet onderdoor.

Vijf jaar geleden is er een inspraakbijeenkomst geweest over de vernieuwing van de brug op de oude hoogte. Toen is door diverse instanties, waaronder onze vereniging, aangedrongen op verhoging. De lage brug vormde immers een heel onlogische belemmering in een samenhangende vaarwaterstructuur.
Het gemeentebestuur heeft die suggestie overgenomen en heeft nu een inspraakbijeenkomst georganiseerd over een nieuw ontwerp, deze keer voor een hoge brug. Daar bleek bij buurtbewoners veel verzet tegen te bestaan. Men verweet bovendien de gemeente dat de toegezegde inspraak over de vraag hoge of lage brug op deze manier niet werd nagekomen. Dat is niet helemaal onwaar, want de gemeenteraad heeft enkele jaren geleden al het groene licht gegeven voor het uitwerken van een ontwerp voor een hoge brug. De mogelijkheid dat alsnog voor een lage brug wordt gekozen is nu wel tamelijk theoretisch geworden.
De argumenten tegen een hoge brug lijken ons echter niet erg steekhoudend. De bewoners vrezen overlast en verstoring van de rust door de toename van het scheepvaartverkeer. Er zijn wel regels, maar daarop is veel te weinig toezicht, vindt men.
Dat er incidenteel overlast van de pleziervaart en de rondvaartboten ontstaat valt niet te ontkennen. Maar om op grond van dat argument een vaarroute te blokkeren lijkt ons de zaak op zijn kop zetten. De overlast moet worden aangepakt, ook elders in de stad, dat is de enige goede oplossing. Dat er door varende boten sprake kan zijn van afname van rust van enige betekenis naast de hoofdverkeersroute van de Stadhouderskade lijkt ons overigens twijfelachtig. Wij blijven dan ook voorstander van een hoge brug om een beter gebruik van de vaarroute mogelijk te maken.

Dat betekent niet dat wij onverdeeld enthousiast zijn over het nieuwe ontwerp. Met name de grote breedte van de nieuwe brug vinden wij minder gelukkig. Je zou bijna vergeten dat je op een brug rijdt. Wij denken dat die breedte ook niet nodig is, behalve in de bouwfase. Dan moet het verkeer doorgang vinden, en dat betekent dat er tijdelijk meer breedte nodig is. Die kan in noodvoorzieningen worden gevonden, zodat de definitieve brug smaller kan zijn. Dat is mogelijk, zonder iets aan de noodzakelijke ruimte voor rijdend verkeer af te doen, door versmalling van de brede trottoirs en tussenbermen.
Een grotere doorvaarthoogte betekent langere opritten, zeker nu er een tram over de brug moet. Daar schuilt een probleem, want aan de zuidkant is een langere oprit niet mogelijk. Daarom komt de grootste hoogte aan de kant van het Weteringplantsoen en wordt de brug dus asymmetrisch. En er ontstaat een groter hoogteverschil tussen het plantsoen en de brug dan nu. Ook over de manier waarop je dat hoogteverschil moet overbruggen ontstond tijdens de inspraakbijeenkomst discussie.
De ontwerpers hebben het hoogteverschil opgelost door aan weerskanten een brede tribuneachtige trap te maken van het plantsoen naar de brug. De bewoners zagen liever een talud, want op die trappen ging iedereen zitten en dat leverde veel vervuiling op. Bovendien gingen de trappen ten koste van enkele bomen. Dat laatste is waar, maar geldt waarschijnlijk ook voor een talud. Afgezien daarvan wordt ook in deze redenering de zaak weer op zijn kop gezet. Als je een aantrekkelijk rustpunt in de stad maakt wordt er gebruik van gemaakt en dat levert vervuiling op. Moeten we die punten dan maar niet maken? Natuurlijk wel. Als je de gebruikers niet kunt opvoeden – en dat moet, in het belang van de kwaliteit van de openbare ruimte in de hele stad - moet het schoonmaken worden geïntensiveerd.
Blijft tenslotte het punt van de vormgeving van de brugleuningen. De ontwerpers hebben gekozen voor een strakke moderne vormgeving. Dat vinden wij in deze plaats, waar het accent zo sterk op de verkeersfunctie ligt, een aanvaardbare keuze. Daarbij houden we er rekening mee dat ook bij een onmisbare smalle trap van het plantsoen naar de brug langs het water een leuning moet komen.

Het is waar, bij een lage brug zouden deze voorzieningen niet nodig zijn. Het belang van een betere doorvaart menen wij toch het zwaarste gewicht te moeten geven.

Herman Pinkse

(Uit: Binnenstad 188, mei 2001.)

Zie ook: Doorvaarthoogte brug 84, in: Binnenstad 184.